سیامک فارسی

امسال از تقریبا یک هفته قبل از شب یلدا تا دو سه روز بعدش، در فضای مجازی و به طور ویژه در تلگرام و اینستاگرام، بارها و بارها و بارها، با شنیدن یک آهنگ به خصوص که مورد اقبال جمعیِ هم‌وطنان عزیزم قرار گرفته، در هاله‌ای از ابهام و تاسف فرو رفتم!
اول از همه اینکه دلیل اصلی اون «دو سه روز بعدش»، تاخیر شب مربوطه در رسیدگی به احوالات جلای‌وطن‌کردگان بود. یعنی درست زمانی که دست از سر ما در میهن عزیز برداشته بوده، رفته بوده سراغ دیگرانی که در میهن عزیز دیگری حضور داشتن. اینم خودش بساطیه، بگذریم!
اما اینکه چرا انقدر این آهنگ و این استقبال سنگین از این آهنگ، باعث رنج روان رنجور من روانی و روانی روان‌نویسم شد (با روان‌نویس تایپ می‌کنم! جا این فضولیا واج‌آرایی رو بچسب!)، دلیل بسیار ساده‌ای داره که نتونستم نگم. احتمالا همه می‌دونید کدوم آهنگ رو می‌گم. همون که کلیپ‌های هندونه‌پاره‌کنی و قر و قمبیل و ناز و عشوه روش منتشر شد و حتی رانندگان تاکسی با سبیل‌های زورخونه‌ای هم، از پخشش در سطح شهر دریغ نکردن و خلاصه ما در هر سوراخی رو در این مدت باز می‌کردیم، یا یکی داشت این آهنگ رو می‌خوند یا روش قر می‌داد یا هندونه می‌ترکوند. در تلگرام و اینستاگرام هم که تنها کسایی که آهنگ و کلیپ‌های مربوطه رو برام نفرستادن یا رو صفحشون نذاشتن، فرمانده پادگان دوران خدمت وظیفم در ارتش بود و مادربزرگ همسایه بغلیمون، که یک هفته پیش به دیار باقی شتافته بود.
هنوز هم هرچی فکر می‌کنم، نمی‌فهمم که چطور از بین این‌همه آدمی که این آهنگ رو برای دیگران و از جمله بنده شِیر کرده و در واقع به شِیردونم فرو کردن، هیشکی حتی یک بار از خودش نپرسید که «تو شب یلدای منی» یعنی چه؟! اصلا معنی میده؟! یه وقت فحشی، چیزی نباشه!
تا جایی که من حالیم می‌شه، معنی خیلی بدی داره! دیگه ته نسبت دادن شب یلدا به معشوق در ادبیات و اصلا همین فضای ترانه‌های معاصر، بلندی موی سیاهش بوده و نه بیشتر که یه وقت جسارتی نشه! تازه همونم در بطن خودش تشبیه صورت معشوق به خورشید رو داره که حالا اصلا بماند! ولی شما بیای به معشوقت بگی تو شب یلدای منی، اونم با اون آخ و اوخ اولش، خو واقعا دیگه حرف از این بدترم داریم مگه؟!
لابد می‌پرسید «چطور؟!». قدیما اگر تو این شرایط و بعد این توضیحات کسی ازم این سوال رو می‌کرد، نابود می‌شدم! یعنی ممکن بود مرتکب جنایت بشم. الآن خیلی بهترم. به همین خاطر می‌تونم پیشنهاد کنم بریم ببینیم جناب حافظ که پای ثابت شب یلدا هم هستن ظاهرا، از شب یلدا چه استفاده‌ای فرمودن. می‌فرماید که:
صحبت حکام، ظلمت شـب یلداست/ نور ز خورشید جوی، بو که برآید
برای جلوگیری از هرگونه حاشیه مخصوصا در مصرع دوم، خیلی سریع معنی سطح اول شعر رو بگیم:
همنشینی با قدرتمندان و حاکمین، مثل غرق شدن در سیاهی و تاریکی طولانی شب یلداست. روشنی را از خورشید بخواه، شاید طلوع کند.
خب خیلی واضحه که «شب یلدا» چه حرف زشتیه! واقعا آدم چرا باید به معشوقش بگه تو شب یلدای منی؟! والا من به دشمنم هم نمی‌گم تو شب یلدای منی! مگه اینکه دیگه خیلی دشمنی شدیدی از خودش بروز بده!

حالا اصلا گیریم این معنی استعاری شب یلدا رو هم بذاریم کنار و در نظر نگیریم. یعنی همونجور که اکثریت افراد، با وجود چنین سابقه درخشانی در تاریکی و سیاهی که از این عزیز موجوده، «شب یلدا» رو به هم تبریک می‌گن! ما هم بگیم حالا مثلا خب بیخیال، گیر ندیم و اینا. بازم تو شب یلدای منی یعنی چه؟! یعنی معنیش چیه؟! ببینید، مثلا بنده حالا به فرض مثال به یک کسی بگم تو عسل منی. خب معنیش اینه که تو شیرینی زندگیمی یا مثل عسل برای من شیرینی. اما وقتی به یکی میگم تو شب یلدای منی، اصلا چه معنی‌ای میده؟! مثل این می‌مونه که بهش بگم تو استادیوم صدهزارنفری منی! بله! استادیوم صدهزارنفری خیلی خوبه و بزرگه و زیبا و جاداره و فانه و فوش میدیم و اینا، ولی «تو استادیوم صدهزارنفری منی» یعنی چی؟! شب یلدا هم به همین صورت. یعنی مثلا معنی تو شب یلدای منی، در بهترین حالت میشه : «تو عامل جمع‌کننده افراد فامیل و خانواده من دور یکدیگر و شادی و خوشحالی ما در کنار هم هستی»! تقریبا یجور ملیجک فامیلی! خب خوبه آدم به معشوقش همچین حرفی بزنه؟! بعد جالبیش اینه که طرفم خوشش میاد! چنان سرمست می‌شه از این کلام عاشقانه، که کلیپ قروقمبیل تکی و گروهی می‌ده بیرون! با چنان لبخندی هم در کلیپ مربوطه قر می‌ده که انگار بزنی تو گوشش هم از اون رویای رقصانش بیرون نمی‌آد! حالا تو بیا بهش بگو آقا جان! تو شب یلدای منی، حرف بدیه، زشته! والا که می‌زنتت.
البته واقع‌گرایی ترانه‌سرا هم قابل ستایشه وقتی در مصرع دوم از ترکیب «دیوونه دوست‌داشتنی» برای معشوق استفاده می‌کنه. البته که معشوقی که شما بهش می‌گید تو شب یلدای منی و اونم اونجور سرمست می‌شه که نیشش تا بناگوش باز ‌شه، دیوونه دوست داشتنی‌ایه! اما به هرحال، هرچقدم اون دیوونست، شما از این حرفا به معشوقتون نزنید، خوبیت نداره! من وظیفم بود بگم، دیگه خود دانید و معشوقتون!