رونمایی از ورژن جدید فوتبال
سهیل اسماعیل پور گنجی
این روزها بسیاری عقیده دارند که فوتبال جهان توپش در زمین نفت غَلت می‌خورد! در این‌که ورزش بدون سرمایه‌گذاری و پول خرج کردن گامی هم رو به جلو نمی‌رود، شکی نیست. اما به این سبک پیش رفتن آسیبی جبران‌ناپذیر برای فوتبال به یادگار خواهد گذاشت. سال‌ها بعد باید از این روزها به‌عنوان فوتبال عربی یاد کنیم. روزی که قطر میزبان جام جهانی شد، همه از نقش دلارها گفتند و خریدنِ آرایِ رأی‌دهندگان در فیفا. همان دلارها امروز روحِ فوتبال را از کالبد این پدیده محبوب که بعد از موسیقی زبان مشترک میلیارد‌ها انسان روی کُره خاکی است، دزدیده‌اند!
انگلستان که سال‌ها با حضوری مستقیم یا غیرمستقیم با اعمال نفوذ سیاسی در منطقه خاورمیانه، کشورهای عربی را تحت استعمار خود داشت و دارد و خواهد داشت(!) اکنون خود محتاج پول اعراب شده. طی ۱۰ سال اخیر، فوتبال، ورزش اول بریتانیا، ارتزاقِ خود را مدیونِ بریز و بپاش‌های شترسواران می‌داند!
آرسنال
آرسنال را باید دروازه ورود اعراب به جزیره دانست. سال‌های ابتدایی قرن جدید، در پی سیاست‌های جدید مالکان آرسنال، آن‌ها از هایبری، استادیوم تاریخی خود کوچ و تصمیم گرفتند با توجه به نام و هواداران بی‌شمار خود استادیومی بزرگ‌تر بنا کنند. این بلندپروازی، هزینه هنگفتی طلب می‌کرد و این آغاز داستان ورود اعراب و پول نفتشان به جزیره بود. سال ۲۰۰۶ ورزشگاه اَشبرتون گِرُو، در منطقه آیلنگتون با ظرفیت ۶۰.۴۳۲ صندلی، به‌عنوان سومین ورزشگاه بزرگ انگلستان پس از ویمبلی لندن و اولدترافورد منچستر افتتاح شد.
شرکت هواپیمایی امارات با پرداخت ۳۹۰ میلیون پوند به باشگاه فوتبال آرسنال، نامی برای خود دست‌وپا کرد؛ سرمایه‌گذاری‌ای که به همان اندازه که موافق دارد، مخالفان بی‌شماری هم دارد. به موجب آن قرارداد، نام استادیوم جدید آرسنال به مدت ۱۱ سال (از سال ۲۰۰۶) به نام «امارات» نام‌گذاری شد. آن مبلغ قرارداد هم‌چنین شامل حک شدن آرم شرکت هواپیمایی امارات به مدت هفت سال روی پیراهن تیم بزرگ و پرطرفدار لندنی آرسنال هم بود که این زمان باز هم برای چند سال تمدید شده است.
در صدر این جدول آغشته به نفت، نام سیتیزن‌ها به چشم می‌خورد. تیمی که به لطف پول‌های هنگفتِ استخراج‌شده از خلیج فارس و هزینه‌های سرسام‌آوری که برای جذب ستارگان مستطیل سبز خرج شد، باعث شد که منچستری‌ها از نوع سیتی، سری میان سر‌ها برآورند. اما این جمله معروف سِر آلکس فرگوسن را باید با طلا نوشت: با پول نمی‌توان هویت و تاریخ را خرید. خَلدون المبارک، شیخ منصور آل نهیان سلیمان الفهیم، سه سرمایه‌گذار ثروتمند اماراتی، در سال ۲۰۰۸ اقدام به خرید یکی از قدیمی‌ترین باشگاه‌های انگلستان کردند و درنهایت با خریدن سهام باشگاه منچستر سیتی، این باشگاه را از چنگِ آقای تِکسین شیناواترای تایلندی درآوردند، تا هواداران این تیم درجه دو، روزهایی را تجربه کنند که در خواب هم نمی‌توانستند ببینند! تیم دوم شهر منچستر به لطف ول‌خرجی‌های اماراتی‌ها طی ۹ سال اخیر کاری کرده که تیم‌های ریشه‌دار و کُهنِ جزیره مانند لیورپول، نیوکاسل و تاتنهام در ۲۰ سال اخیر نتوانسته‌اند انجام دهند. دو بار قهرمانی در لیگ برتر انگلستان و یک قهرمانی جام حذفی و دو قهرمانی جام اتحادیه. حضور ستارگانی چون روبینهو، داوید سیلوا، سمیر نصری، فرانک لمپارد، سرخیو آگوئرو، یحیی توره، کوین دیبروین، ایلکای گوندوغان، رحیم استرلینگ، امانوئل آدبایور، جو‌هارت، پابلو زابالتا، ادین ژکو، خسوس ناواس، مارتین دمیچلیس، الکساندر کولارو، جیمز میلنر، فرناندینیهو، باکاری سانیا نشان می‌دهد که پول اعراب چقدر در فوتبال انگلستان تاثیر گذاشته است.
منچسترسیتی
منچستر سیتی، تیم متمول‌شده انگلیسی، که تا چند صباح پیش همواره زیر سایه همشهری نامدارِ خود محو بود و دست‌وپا می‌زد، اکنون به لطف پول اعراب و نفت در زمره ثروتمندان قاره سبز، سری در سر‌ها درآورده‌اند. سران باشگاه منچستر سیتی با امضای قراردادی ۱۰ ساله به شرکت هواپیمایی ایستلندز (Eastlands) که دفتر این شرکت هواپیمایی در ابوظبی امارات است، و نام خود را به اتحاد (Etihad Airways) تغییر داد، تاریخ این باشگاه را وارد مرحله جدیدی کردند. آری دیگر نام این استادیوم، مین راود یا استادیوم شهر منچستر نیست، اینجا اتحاد نام دارد یا بهتر بگوییم قطعه‌ای از خاک امارات است! شیخ منصور بی‌زاید آل نهیان با سرمایه‌گذاری بیش از سه میلیارد پوند در سه سال توانست تیم دوم شهر منچستر را به جام برساند. تیمی که از آخرین جام اروپایی‌اش در سال ۱۹۷۰ (جام در جام اروپا یا برندگان اروپا) سال‌ها می‌گذشت، اکنون با پشتیبانی پول مالکان عرب خود، سودای فتح معتبرترین جام فوتبال باشگاهی دنیا UCL را در سر می‌پروراند. هواداران منچستر سیتی در این سال‌ها از اتفاقات موجود بسیار خرسند بودند و هم‌چنین دیگر چیزی به‌جز قهرمانی در لیگ برتر و حضور در مراحل بالای لیگ قهرمانان آن‌ها را راضی نمی‌کند! به خدمت گرفتن مربیانی چون روبرتو مانچینی، مانوئل پلگرینی، پپ گواردیولا و منتخبی از ستارگان نامدار فوتبال آن‌ها را به رقیبی تراز اول برای سایرین تبدیل کرده است. اما کمی آن‌طرف‌تر، در سایر کشورهای قاره سبز، لکه سیاه نفت دیده می‌شود و باز هم پای اعراب در میان است! در روزهایی که بزرگان فوتبال اروپا در حال فروش تاریخِ خود هستند، این لکه سیاه نفت است که بر پیراهن‌های تیم‌های افسانه‌ای تاریخ فوتبال در ذوق میلیون‌ها بیننده تلویزیونی می‌زند. روزگاری آن‌ها پیراهن‌های خود را مقدس می‌دانستند و حتی اجاره این را که تبلیغی تجاری روی آن منقش باشد، به خود راه نمی‌دادند. اکنون پول بر اصالت ارجحیت دارد.
از برج ایفل نفت می‌چکد
باشگاه فوتبالی که ژول ریمه بزرگ، پدر جام جهانی آن را تاسیس کرد، اکنون برند قطری‌هاست. ناصر الخلیفی، تنیسور قطری، با سرمایه‌ای بیش از ۸۰ میلیار دلار که از او برآورد شده، حسابش از همتایان ثروتمندش مانند رومن آبراموویچ روس و خاندان آل نهیان اماراتی، در لیگ فوتبال انگلستان جداست! آن‌قدری که پول اعراب در فوتبال آن‌ها را بر سر زبان‌ها انداخت و دنیا آن‌ها را شناخت، مبلغان دینی‌شان به اندازه دانه برنجی هم در این امر موفق نبوده‌اند، چه رسد به این‌که حرفی بر زبان آورند یا تبلیغی کنند! این فوتبال بود که اعراب را شناساند، اکنون نه فقط تفکرات دوران جاهلیت و پوسیده آن‌ها و حملات تروریستی، بلکه فوتبال را نیز باید به سایر نماد‌های اعراب اضافه کنیم! درست مانند جنگ جهانی و این‌که چگونه سیاستمداران، دنیا را برای خود تقسیم می‌کردند، اکنون شاهد تغییر نقشه فوتبال هستیم. با ظهور غول جدید فوتبال، از طرفی شاهد جذابیت‌های تقابل نام‌ها و ستارگان در مستطیل سبز هستیم و از سوی دیگر نگران آینده این ورزش که بدون پول به قهقرا سقوط خواهد کرد، یا اگر این‌گونه نباشد، تیم‌هایی با دارایی کمتر زیر این چرخ‌های آهنی ماشین نفتی اعراب لِه می‌شوند. شرکت هواپیمایی امارات طی قراردادی با قدرت بلامنازع لوشامپیونه فرانسه، بار دیگر وارد عرصه فوتبال شد. این‌بار آن‌ها زیر برج ایفل دیده شدند و با لباس پاریس سنت ژرمن. این اتفاق در حالی روی داد که کمپانی مذکور حامی مالی باشگاه‌های دیگری چون رئال مادرید اسپانیا، میلان ایتالیا، آرسنال انگلیس و هامبورگ آلمان، بنفیکای پرتغال، المپیاکوس یونان است. پس از عقد قرارداد با پاریسی‌ها، تیری آنتینوری، نایب رئیس شرکت خطوط هوایی امارات در اظهارنظری به خبرنگاران گفته بود: اکنون بهترین زمان برای همکاری با پاریس‌سن‌ژرمن است که با بهره‌گیری از جمعی از بهترین بازیکنان، قهرمان لیگ فرانسه شده و می‌کوشد در لیگ قهرمانان نیز جایگاه خوبی کسب کند. ناصر الخلیفی با همکاری شرکای تجاری اماراتی و قطری، طی شش سال مبلغ سرگیجه‌آور ۴۳۲ میلیون یورو برای جذب ستارگان فوتبال خرج کرده و نام‌های بزرگی چون دیوید بکهام، زلاتان ابراهیموویچ، مارکو وراتی، ادینسون کاوانی، محمد سیسوکو، تیاگو موتا، بلایز متوئیدی، گرگوری ون درویل، داوید لوییز، آلکس، تیاگو سیلوا، اژکوئل لاوزی، سالواتوره سیریگو، خاویر پاستوره، ماکسوِل و مربیان بزرگی چون لئوناردو، کارلو آنچلوتی، لوران بلان، اونای امری. باشگاهی که می‌خواهد رهِ صد ساله را یک شبه طی کند!
پیراهن بارسلونا نمی‌خرم!
در آندلوسیا کمپینی به نام «پیراهن بارسا نمی‌خرم» تشکیل شد که در اولین روز آغاز رسمی این رخداد اینترنتی ضرر مالی سنگینی به فروشگاه نایک وارد شد. بسیاری از بسته‌های پستی باشگاه که به منظور فروش به مادرید ارسال شده بود، مرجوع شد و هرگز به فروش نرسید. خیلی از محصولات ورزشی در لاکرونیا، مایورکا و والنسیا انبار شده و به فروش نرسیده است. ماجرا از چه قرار بود؟ آیا دستی در کار بود که شرکت هواپیمایی قطری در این مارکتینگ بزرگ شکست بخورد، یا هواداران از ماهیت اصلی حامی مالی باشگاه خود پی برده بودند؟ ظاهرا آقای اکبر الباکر، مالک این بنیاد ثروتمند قطری، جزو آخرین افرادی از کمپانی بزرگ عربی خواهد بود که از نام بارسلونا پول به جیب می‌زند. شواهد حاکی از آن است که تمدیدی در کار نخواهد بود، اما در چنین شرایطی که یوفا تیم بارسلونا را محروم از فعالیت در سطح باشگاهی کرده، بعید به‌نظر می‌رسد کاتالان‌ها قید چنین دستگاه پول‌چاپ کنی را بزنند. شرکت قطر ایرویز در سال ۱۹۹۴ تاسیس شده و تاکنون معادل ۸۸ میلیارد دلار در بازار سهام نیویورک، مادرید، کوالالامپور و آفریقای جنوبی دست به فروش سهام زده و سود خالص معاف از مالیات داشته است.
بنیاد قطری حتی در بین فوتبال‌دوستان کشور قطر نیز محبوبیت چندانی ندارد. بسیاری معتقدند که این بنیاد پول‌های خود را در مسیر انسان‌دوستانه خرج نمی‌کند و بسیاری از رقبای تجاری این شرکت مستنداتی رو کرده‌اند مبنی بر کمک مالی این شرکت به خرید تسهیلات نظامی و حتی کمک به تروریست‌های منطقه در جهت تقویت قوای نظامی علیه حکومت‌های منطقه.
وقتی پول هویت را تغییر می‌دهد!
نام باشگاه رئال مادرید، اگر نگوییم به‌عنوان بزرگ‌ترین باشگاه فوتبال دنیا، اما بی‌تردید در زمره سه باشگاه بزرگ تاریخ، می‌درخشد. اماراتی‌ها چند سالی است که به‌عنوان شریک مالی بزرگ‌ترین باشگاه اسپانیا در لالیگا حضور فعال دارند. خطوط هوایی امارات دو سه سالی می‌شود که در ازای پرداخت سالانه ۳۰ میلیون یورو روی پیراهن قو‌های سپید خودنمایی می‌کند. غائله به اینجا ختم نمی‌شود. ظاهرا در امتداد این شراکت و قرارداد بزرگ مالی باشگاه رئال با بانک ابوظبی امارات، قرار شد نام ورزشگاه رئال هم از سانتیاگو برنابئو به «ابوظبی سانتیاگو برنابئو» تغییر کند.
نکته قابل تامل این‌که، دلار‌های نفتی بدجوری به دهان مادریدی‌ها مزه کرده، و حتی آن‌ها را به این کار واداشت که لوگوی تاریخی باشگاه رئال مادرید را دستخوش تغییر کردند و در این کار از حربه سیاه‌نمایی استفاده و هدف و نیت خود را جلب رضایت طرفداران مسلمان خود در امارات بیان کردند. بدین ترتیب دیگر اثری از صلیب بالای این لوگو نیست! فلورنتینو پرز مالک باشگاه رئال مادرید، تغییر لوگوی این باشگاه را یک استراتژی همکاری توصیف کرد و گفت: خیلی خوشحالم که رابطه ما با امارات روزبه‌روز در حال گسترش است. پس از همکاری‌های خوبی که بین ما و بانک ابوظبی به دست آمد، تصمیم گرفتیم برای جلب نظر مسلمان‌ها صلیب را از روی لوگوی باشگاه برداریم. در ازای این همکاری ظاهرا بلندمدت، مدیران رئال مادرید از طرح نوسازی استادیوم سانتیاگو برنابئو خبر دادند که با کمک‌های شریک اماراتی امکان‌پذیر خواهد بود؛ چیزی حدود ۴۰۰ میلیون یورو!
رئال مادرید
این روزها که رئال مادرید با هدایت نابغه قرن، زین‌الدین زیدان، در مدار خوشبختی کهکشان فوتبال قرار گرفته، پس از پیروزی برابر بایرن مونیخ آن هم در خاک آلمان، در اندیشه نگاشتنِ تاریخی جدید است، تکرار قهرمانی در UCL، و خوش‌بین به ادامه خواب شیرین و فتح لالیگا و پایان سلطه کاتالان‌ها.
مادریدی‌ها با عقد قراردادی ۲۰ ساله در ازای پرداخت سالانه ۱۵ میلیون پوند با شعار گسترش فضای استادیوم تاریخی سانتیاگو برنابئو در صدد تغییر نام این ورزشگاه به نام پایتخت امارات عربی هستند و با عقد قرارداد جدید به همکاری خود با شرکت خطوط هواپیمایی امارات «فلای امارات» و حک شدن نام این شرکت بر پیراهن‌های این باشگاه ادامه می‌دهند و این در حالی است که رقیب سنتی آن‌ها تیم بارسلونا هم نه‌تنها هواداران خود بلکه فوتبال را شوکه کرده و درحالی‌که در سال ۲۰۱۶ قرارداد این باشگاه با شرکت هواپیمایی قطر ایر ویز به پایان می‌رسد، آن‌ها درصدد هستند که با توافق طرفین وارد مرحله جدیدی از همکاری شوند که بی‌تردید آثار آن بر فوتبال را در آینده‌ای نزدیک شاهد خواهیم بود. اکبر الباکر، مدیر شرکت هواپیمایی قطر ایرویز، در خصوص اضافه شدن نام قطری‌ها به استادیوم نیو کمپ، اخیرا مصاحبه کرده و گفته است: برای شرکت ما هر چیزی امکان دارد، و آماده انجام هر کار غافل‌گیر‌کننده‌ای هستیم که یکی از آن‌ها می‌تواند تغییر نام نیوکمپ باشد. افسوس که این‌ها فقط تغییر نام یک استادیوم نیست، بلکه تغییر نام فوتبال است.
ورژن جدید اعراب اروپایی
به هر ترتیب شاهد رونمایی از ورژن جدید اعراب اروپایی هستیم و این چیزی نیست به جز پول‌های انباشته نفت و نفوذ و تاثیر مخرب آن بر جذاب‌ترین رخداد روی کره زمین که بی‌تردید از جذابیت ذاتی این پدیده کاسته است.
شماره ۷۰۳
