گزارشی از پرسه در شهر کریسمس زده

پانیذ میلانی

چند روز است به خیابان‌ها که می‌روی، برای چند لحظه فراموش می‌کنی در تهران هستی. یک آن فکر می‌کنی شاید اشتباه کردی و در حال قدم زدن در پاریس یا شاید هم یک انیمیشن فانتزی هستی. حجم عظیمی از بابا نوئل‌های خندان، لوازم تزیین درخت کریسمس، انواع و اقسام درخت‌های کاج برفی و پاپیون‌های قرمز و سبز در خیابان‌های شهر خودنمایی می‌کند. همه این‌ها خبر از نزدیک شدن سورتمه بابا نوئل می‌دهند. ایرانی‌ها طبق معمول کاسه داغ‌تر از آش شده‌اند و در استقبال از کریسمس، دست مسیحی‌ها را هم از پشت بسته‌اند!
تقویم نزدیک شدن به ماه دی را نشان می‌دهد. آرام آرام هوا رو به سردی می‌رود. مسیحیان جهان با نزدیک شدن به آغاز فصل زمستان خود را برای برگزاری جشن کریسمس آماده می‌کنند، اما انگار در این چند سال اخیر کریسمس خیلی هم فقط مختص مسیحیان نیست و فقط آن‌ها نیستند که برای برگزاری این جشن باشکوه سنگ تمام می‌گذارند. کریسمس این روزها تبدیل به جشن همگانی شده که همه با هم به پیشوازش می‌روند و منتظر رسیدن بابا نوئل با گوزن‌های شمالی‌اش هستند، هراز چند گاهی هم به آسمان نگاهی می‌اندازند، شاید سورتمه بابا نوئل را ببینند!

گذرگاه‌های شهر در قرق سورتمه‌ها

در خیابان که قدم می‌زنی، گوشه و کنار با عروسک‌های بابا نوئل و درختان کاج‌های برفی تزیین شده‌اند. از کنار ویترین هر مغازه‌ای که رد می‌شوی، حداقل یک گوی دانه برفی یا سورتمه‌های بابا نوئل به چشم می‌خورد. شهر پر شده از ویترین‌های رنگی‌رنگی با نورهای درخشان و خیره‌کننده که حتی برای چند ثانیه هم توجه مخاطب را جذب می‌کنند. این روزها اکثر مغازه‌ها و فروشگاه‌ها، از آرایشگاه‌ها و آتلیه‌های عکاسی تا لباس‌فروشی‌های شهر همه برای کریسمس به تکاپو افتاده‌اند. هر کدام به سبک و سیاق خود و متناسب با فضای کسب‌وکارشان با کریسمس همراه شده‌اند. یکی تخفیفات ویژه‌ای برای کریسمس گذاشته و دیگری پیشنهاد جذابی برای عکاسی با تم کریسمس را به مشتریانش می‌دهد. هر چند که شب یلدا، جشن سنتی خودمان، نزدیک‌تر از کریسمس است، اما گویا در این میدان، کریسمس گوی رقابت را ربوده و توانسته مشتریان بیشتری را جذب خود کند. کافی است در برخی از خیابان‌های تهران که کمی هم بابا نوئلی‌تر هستند، چند دقیقه‌ای را به قدم زدن سپری کنید تا فکر کنید گویا بابا نوئل همین الان در آن نقطه فرود آمده است.

آغاز فصل زمستان مصادف با کریسمس یا نوئل جشنی است در آیین مسیحیت که به منظور گرامی‌داشت زادروز عیسی مسیح(ع) برگزار می‌شود. بسیاری از اعضای کلیسای کاتولیک روم و پیروان آیین پروتستان، کریسمس را در روز ۲۵ دسامبر جشن می‌گیرند. در واقع این جشن ریشه مذهبی دارد که شاید خیلی از افرادی که این روزها در خیابان‌ها با شور و شعف در حال خرید تزیینات بابا نوئلی و درخت کاج و گوی‌های دانه برفی هستند، از ریشه مذهبی جشن اطلاعی ندارند. خیلی از آن‌ها صرفا به سبب جذابیت ظاهری چشم‌نوازی که تزیینات کریسمس دارد و زرق‌وبرق این تجملات است که برای برگزاری آن و عقب نیفتادن از سورتمه بابا نوئل به دنبال آن می‌دوند. همان‌طور که گفتیم، خیلی از خیابان‌های شهرهای مختلف مملو از کاج‌های طلایی مزین شده با پاپیون‌های سبز و قرمز با گوی‌های درخشان است. همه هم به نوعی سعی کرده‌اند خود را با این جشن منطبق کنند. از برگزاری جشن در منزل بالاشهری‌ها تا تم‌های کریسمسی آتلیه‌ها و لباس‌های بابا نوئل و تاج گوزن برای بچه‌ها!

اگر تا چند سال پیش کریسمس یک جشن لاکچری مختص پول‌دارها بود، اما در چند سال اخیر به زمستان که نزدیک می‌شویم، کم‌کم وقت ملاقات با بابا نوئل هم فرا می‌رسد. هرجا که سرک می‌کشیم، نشانی از کریسمس می‌بینیم. لباس‌فروشی‌ها ست‌های کریسمسی خود را پشت ویترین می‌چینند، اسباب‌بازی‌فروشی‌ها عروسک‌های گوزن و درخت‌های کاج را جلوی چشم مشتری می‌گذارند، فروشگاه‌های بزرگ هر چیزی را که مربوط به کریسمس باشد، تهیه می‌کنند و دکور فروشگاه را طبق این جشن می‌چینند. تخفیف‌ها و آفرهای زیادی هم برای این مناسبت در نظر گرفته شده. آتلیه‌های عکاسی تبلیغ عکاسی در فضای کریسمسی و سوار بر سورتمه را می‌کنند و آرایشگاه‌ها هم تبلیغات ناخن‌های بابا نوئلی روی صفحه اینستاگرام خود آپدیت می‌کنند. شهر در حال‌وهوای کریسمسی خاصی فرو رفته. از این‌ رو ما هم با این فضا همراه شدیم و به بعضی خیابان‌ها سرک کشیدیم تا رودررو بابا نوئل خوشحال را ببینیم و با او سلفی بیندازیم.

ابتکارات ترکیبی فروشندگان
در این رفت‌وآمد‌ها برای یافتن بابا نوئل به ابتکارات و موارد عجیبی برخوردیم که حیفمان آمد با شما در میان نگذاریم. برخی از فعالان عرصه اقتصادی با توجه به نزدیک بودن شب یلدا و کریسمس دست به ابتکارات جالبی زده‌اند. مثلا ویترین مغازه خود را طوری چیده‌اند که با هر سلیقه‌ای منطبق باشد. مثلا اجناس خود اعم از لوازم تزیینی، عروسک، لباس، لحاف و… را طوری پشت ویترین چیده‌اند که هر سلیقه‌ای را اقناع کند. یعنی هم طرفداران کریسمس و هم طرفداران یلدا را راضی نگه دارند. مثلا اگر تبلیغ ست کریسمسی کرده‌اند، پست بعدی درباره ست‌های هندوانه‌ای باشد، یا اگر تبلیغ طرح ناخن گوزن کرده‌اند، طرح انار را هم آپدیت کنند. یا مثلا اگر آموزش تزیینات کریسمسی را پست کرده‌اند، پستی هم درباره تزیین هندوانه در شب یلدا بگذارند.خلاصه که باید هر سلیقه‌ای را راضی نگه داشت. با این‌که شب یلدا نزدیک‌تر است، در سطح شهر کمتر نشان از شب یلداست و مورد توجه کمتری قرار می‌گیرد و کریسمس توانسته مخاطبان بیشتری جذب کند و یلدا آرام در گوشه‌ای نشسته و از دور این هول و ولای هم‌وطنانمان برای کریسمس را تماشا می‌کند. ولی خب در بعضی موارد فروشندگانی هم یافت می‌شوند که بخواهند هر دو را کنار هم داشته باشند. البته که تعداد کسانی که فقط بخواهند یلدا را داشته باشند، این روزها به اندازه انگشتان دست شده است.

بابا نوئل‌ها در شهر

هر چقدر بخواهی در این خیابان بابا نوئل پیدا می‌کنی. بابا نوئل‌های خندان و قدم‌زنان کنارت می‌ایستند و در کنار هم می‌توانید کریسمس را جشن بگیرید. اگرچه خیلی از مسیحیان اعتقاد دارند بابا نوئل افسانه‌ای است که شب کریسمس سوار بر سورتمه‌ای که گوزن‌های شمالی می‌رانندش، در آسمان پیدایش می‌شود، شما در تهران می‌توانید به صورت ملموس با بابا نوئل سلفی بگیرید. چرخی در این خیابان زدیم و از دیدن این همه گوی رنگارنگ هیجان‌زده شدیم. سپس به بعضی از مغازه‌ها شتافتیم تا قیمت‌ها را بدانیم و سپس خیلی بیشتر هیجان‌زده شدیم. اکثر مشتریان مغازه با یکدیگر به زبان فارسی صحبت می‌کردند و اقلیت خیلی خیلی اندکی بودند که برای خرید به مغازه آمده باشند و با یکدیگر به زبان ارمنی صحبت کنند. صدای کارت کشیدن از دستگاه پوز و جمعیت مشتریانی که کیسه‌های خریدشان را به دست گرفته بودند، بسیار وسوسه‌انگیز بود، طوری که تصور می‌شد قیمت‌ها خیلی پایین باشند، یا کالاهای خریداری‌شده کمیاب هستند. یکی از مشتریان که وسواس خیلی زیادی در ست کردن تزیینات کریسمسی و حباب‌های تزیینی با درخت کاج داشت، نتوانست مورد دلخواهش را پیدا کند، بنابراین دلخور از فروشگاه خارج شد. قیمت‌های افسانه‌ای که برای درخت کریسمس عنوان شد، از اندازه بندانگشتی آن (حدود ۱۰ سانتی‌متر) ۳۰ هزار تومان شروع و تا قیمت یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان بالا می‌روند که اندازه آن خیلی بزرگ است. مثل این فیلم‌های خارجی که دورش جمع می‌شوند و کادو می‌چینند. تزیینات کریسمسی هم خیلی جذاب هستند. ستاره‌های اکریلی از دانه‌ای پنج هزار تا ۱۰ هزار تومان یا آویز‌ها بسته‌ای ۱۰ هزار تومان. هم‌چنین گوی‌های رنگی قیمتی حدودی از دانه‌ای پنج هزار تومان به بالا دارند، که البته اکثرشان در بسته‌های چندتایی فروخته می‌شوند. سرجمع اگر بخواهیم یک درخت کریسمس را تزیین کنیم، باید قیمتی حدود دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان را در نظر گرفت. این مبلغ تنها محدود به تزیین درخت است. شما برای برگزاری یک مهمانی خاص باید امکانات دیگری نیز داشته باشید؛ از جمله گوی‌های برفی بانمک که آدم برفی خندانی در آن نشسته و لبخند پهنی هم روی صورتش دوخته شده و دانه‌های برف بر سرش فرود می‌آید. قیمت هر کدام هم از کوچک‌ترین اندازه به قیمت ۳۵ هزار تومان شروع می‌شود و گاهی تا ۱۰۰ هزار تومان هم بالا می‌رود. حتی می‌توانید برای تزیین هرچه تمام‌تر از صابون‌های ۲۵ هزار تومان کریسمسی برای تزیین سرویس بهداشتی خود استفاده کنید، بعد درِ دست‌شویی‌تان را هم با آویزهای گوزنی خوشگل ۵۰ هزار تومانی مزین کنید. یا شب کریسمس برای دختر دلبندتان یک عروسک بابا نوئل به قیمت ۱۰۰ هزار تومان برای کادو شب سال نو بخرید، یا یک گوی برفی یا جاشمعی کلبه‌ای ۴۰،۵۰ هزار تومانی یا شمع درخت کاج و آدم برفی بخرید و به این صورت از نسخه ایرانیزه‌شده کریسمس‌تان لذت ببرید!

لاکچری بازی‌های کریسمسی

مراسم کریسمس هم جزو آن دست از مراسمی است که دستخوش اختلاف طبقاتی شده است. مثلا شما اگر به مرکز خرید پالادیوم در زعفرانیه بروید، می‌بینید که کلا تصورتان از کریسمس چیز غلطی بوده است. درِ اتوماتیک که پیش روی شما باز می‌شود، ناگهان شما با تصویری روبه‌رو می‌شوید که سراغش را می‌توان در فیلم‌های ‌هالیوودی یا عکس‌های هتل هیلتون گرفت. فضای بزرگ با سنگ‌های درخشان کف که نورهای خیره‌کننده از همه جا به تزیینات کریسمسی تابیده می‌شود. چند بابا نوئل با لباس‌های قرمز با مشتریان خوش و بش می‌کنند. درخت کاج عظیم و بسیار بلندی با تزیینات رنگارنگ که برقش چشم را کور می‌کند، همراه با کادو‌های خوش‌رنگ‌ولعاب اطراف درخت، درست مقابل درِ ورودی توجه هر بیننده‌ای را در لحظه اول به خود جلب می‌کند. اکثر مشتریان با بابا نوئل و درخت کاج سلفی می‌اندازند. خیلی مواقع هم وقتی عکسشان خوب شد، از این حسن اتفاق ابراز خرسندی کرده و اعلام می‌کنند این قطعه عکس را حتما در صفحات مجازی خود پست خواهند کرد تا دیگران هم از این لحظه باشکوه افتخارآمیز لذت ببرند. البته عکس افراد مشهور زیادی کنار این درخت زیبا در فضای مجازی منتشر شده است. البته فقط پالادیوم نیست که از این فضای لاکچری برخوردار است، شما حتی اگر به لحاف‌فروشی ونک به بالا سر بزنید، می‌بینید که یک بابا نوئل پشت ویترین نشسته و خندان به شما نگاه می‌کند. خیابان‌های شهر در برگزاری هرچه تمام‌تر این جشن می‌کوشند و خیابان‌های لاکچری‌تر، کمی لاکچری‌تر می‌کوشند.

مسیحیان چه می‌کنند؟
بعد از گشت و گذار در فضای کریسمسی شهر تصمیم گرفتیم سری به مناطق مسیحی‌نشین شهر بزنیم و از حال‌وهوای کریسمسی آن‌جا هم لذت ببریم. خصوصا مناطق قدیمی‌تر که از سال‌های دور به سکونت اقلیت ارامنه عزیز کشورمان معروف بوده است. اولین جایی که از بچگی در خاطرم مانده، خیابان ویلاست. این خیابان که محل یکی از بزرگ‌ترین و معروف‌ترین کلیساهای تهران است، از قدیم به منطقه سکونتی مسیحیان معروف بوده است. ابتدای خیابان ویلا بعد از کلیسای سرکیس مقدس نبش کوچه چیلیپا قنادی معروفی است که اکثر کسانی که قدیمی محل باشند، آن را می‌شناسند. قنادی‌ای که یکی از قدیمی‌ترین قنادی‌ها معروف ارامنه است. قنادی لرد، که از سال‌های دور به فعالیت مشغول است، در این روزهای پایانی سال میلادی، مثل همیشه و هرروز به فعالیت خود ادامه می‌دهد. وارد قنادی که می‌شوی، همان چیزی را می‌بینی که همه ایام سال می‌دیدی. نه اتفاق بزرگی رخ داده و نه انفجار مهیبی قرار است اتفاق بیفتد. همان شیرینی‌های همیشگی هم پشت ویترین مغازه به چشم می‌خورند. البته همان‌ها هم به اندازه کافی جذاب و دوست‌داشتنی هستند که نشود از امتحان کردنشان صرف نظر کرد، منتها شیرینی خاص و مخصوص کریسمسی که ما دنبالش بودیم، یافت نشد. از همان‌ها که تبلیغش را در اینستاگرام دیده بودم. سراغ آن شیرینی‌ها را از یکی از قدیمی‌ترین شیرینی‌فروشی‌های ارامنه گرفتم و گفتند چنین شیرینی‌ای ندارند. پس از این ناامیدی از پیدا کردن شیرینی مورد نظرم، به سمت خیابان نوفل لوشاتو رفتم. انتهای خیابان نوفل لوشاتو، خیابان میرزا کوچک خان جنگلی قرار دارد. این خیابان که محل خیلی از رستوران‌ها و شکلات‌فروشی‌های ارمنی است، یکی از کلیسا‌های قدیمی شهر را هم در خود جای داده است که همان کلیسای مشهور چهارراه ادیان است که لوکیشین فیلم‌برداری چند فیلم سینمایی هم بوده است. در هیچ‌کدام از رستوران‌ها، شکلات‌فروشی‌ها یا سردر کلیسای معروف چهارراه ادیان هم خبری از بابا نوئل نبود. انگار نه انگار که شب قبل بابا نوئل به میرزای شیرازی رفته بود و قاعدتا باید سروکله‌اش در این محل هم پیدا می‌شد، که گویا نشده است!

فضای مجازی، پیشتاز در بابانوئلیسم

قطعا فضای مجازی هم در امر خدمت‌رسانی به هم‌میهنان گرامی در پاسداشت هرچه باشکوه‌تر این جشن غیرملی کم نگذاشته است. کافی است این کلمه را در اینستاگرام سرچ کنید تا با خیل عظیمی از خدمات و فروشگاه‌های کریسمسی روبه‌رو شوید. اولین دسته فروشگاه‌هایی هستند که به تبلیغات کالاهای کریسمسی خود پرداخته‌اند. یعنی در قسمت سرچ اینستاگرام به قدری درخت کاج می‌بینید که ممکن است شب کابوس درخت کاج ببینید. تبلیغات گسترده و وسیعی برای کالاهای کریسمسی شده است. قیمت‌ها هم متفاوت است. کالاهای متنوعی پیش رو دارید که می‌توانید قیمت‌های متفاوتی برای آن‌ها بیابید. از گوی و کاج و حباب گرفته تا شکلات‌ها و شیرینی‌های کریسمسی با قیمت‌های مختلف و تنوع مختلف از شهرهای مختلف، اصفهان، تهران، کرمانشاه، تبریز و… بنابراین خیالتان از همه بابت راحت باشد، چون شما هیچ محدودیتی ندارید.

قسمت جالب‌تر دست‌ساز‌ها در فضای مجازی هستند. یعنی آن دسته از کالاهایی که با هنرهای دستی ساخته شده و اکثرا در مغازه‌های گوشه خیابان پیدایشان نمی‌کنید، بلکه ایده خلاقانه و هنر دستی فردی است که با به نمایش گذاشتنشان در فضای مجازی قصد کسب درآمد از آن‌ها را هم دارد. مثلا کراواتی با طرح گوزن با قیمت ۳۵ هزار تومان، یا سنجاق سینه منجوقی با نگین‌های براق به شکل کلاه بابا نوئل به قیمت ۳۵ هزار تومان، یا گل‌دوزی‌ها و هزاران هزار کالای دست‌ساز جذاب که این روزها متناسب با حال‌وهوای شهر به فروش می‌رسند. یا مثلا عروسک‌های بابا نوئل نمدی که از ۱۰، ۲۰ هزار تومان شروع می‌شوند، یا آویزهای گوزنی در که از ۵۰ هزار تومان شروع می‌شوند. یا تلویزیون‌های کوچک مینیاتوری ۲۰ هزار تومانی که یک بابا نوئل با دونه‌های برفی و چراغ‌های رنگی از داخلش به شما خیره شده. اکثر قریب به اتفاقشان هم حاصل هنرهای هنرمندان عزیز کشورمان با قوه خلاقیت بسیار بالاست.

دسته بعدی آرایشگاه‌هایی هستند که طرح‌های ناخن گوزن‌های سورتمه‌کش بابا نوئل یا درخت کاج و آدم برفی را در فضای مجازی به تبلیغ گذاشته‌اند، یا بلاگرهایی که آرایش و مدل موی کریسمسی را به دنبال‌کنندگانشان آموزش می‌دهند.

در این قافله عکاسان هم عقب نمانده‌اند. آتلیه‌های عکاسی فضای کریسمسی را تدارک دیده‌اند تا مشتریانشان بتوانند در این فضا هم عکس خانوادگی داشته باشند و با اینستاگرام این خبر مسرت‌بخش را به گوش مشتریانشان می‌رسانند. قیمت هر قطعه عکس کریسمسی از ۳۰ هزار تومان شروع می‌شود.

فروشندگان لباس کودک و اسباب‌بازی در این بین از سود بسیار بالا‌تری برخوردار می‌شوند، چراکه این روزها اکثر بچه‌ها علاقه زیادی به بابا نوئل دارند و با بابا نوئل بزرگ شده‌اند و خو گرفته‌اند. اکثر مادرها و پدرها هم دوست دارند فرزندان دلبند خوشگلی داشته باشند که همه چیز برایشان مهیا باشد، از این رو اکثر بچه‌ها یک اسباب‌بازی گوزنی، بابا نوئلی، شمعی دارند و این قشر از فروشندگان در این ایام بدون سود نیستند. فروشندگان لباس کودک هم با رونمایی از آخرین مدهای روز برای لباس کودک یک ست کریسمسی جذاب در اختیار والدین قرار می‌دهند که اکثرا هم برای عکاسی در فضای کریسمسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قشر از تبلیغات هم در فضای مجازی طرفداران زیادی دارد.

فروشندگان لباس هم که مثل همیشه در حال جمع‌آوری آخرین برندها برای راحتی هرچه بیشتر مشتریان هستند. اکثر مشتریان هم این روزها به دنبال ست کریسمس برای برگزاری هر چه باشکوه‌تر شب سال نو هستند، اگر هم چنین فرصتی رخ نداد، قطعا یک عکس در آتلیه می‌تواند کارراه‌انداز باشد! مثلا همین چند روز پیش مادری را مشاهده کردم که برای ست کردن رنگ پاپیون سر دخترش با آویزهای تزیینی درخت کاج با فروشنده چانه می‌زد. دخترک به زبان فارسی به مادرش گفت که لازم نیست این‌قدر وسواس به خرج دهد و رنگ پاپیون هم چندان بد به نظر نمی‌رسد.

دسته جذاب دیگر، قنادان و شکلات‌فروشان اینترنتی هستند که تبلیغات مربوط به شکلات‌های بابا نوئلشان یا کوکی‌های مخصوص کریسمسشان را در صفحه خود پست کرده‌اند. اکثرا سفارش کیک هم قبول می‌کنند. از کیک نیم کیلویی خامه‌ای، ۵۰ هزار تومان یا با تزیینات فوندانت ۶۰ هزار تومان شروع می‌شود و تا قیمت‌های بالاتر هم می‌رود.
لازم است بگوییم که تمامی موارد یادشده برای بهبود هرچه بهتر احوال مشتریان و صرفه‌جویی در وقت و هزینه کانال تلگرامی هم دارند که می‌توانید از آن استفاده کنید!
بعد از فروشندگان و فعالان عرصه اقتصادی در فضای مجازی می‌رسیم به هم‌میهنانمان که عکس‌های کنار درخت کریسمس خود را با یکدیگر شریک می‌شوند و خیل تبریکات کریسمسی خود را به یکدیگر روانه می‌دارند و همدیگر را روی عکس‌هایشان تگ می‌کنند تا بیشتر حواسشان به تبریک و شادی باشد. البته این قسم از فعالیت‌ها مختص مردم عادی نیست. سلبریتی‌ها هم یدی طویل در این عرصه دارند و عکس‌های زیادی از خود در کنار درخت کریسمس با دنبال‌کنندگانشان به اشتراک گذاشته‌اند.

منبع چلچراغ ۷۴۹