نیم‌نگاهی به رابطه برنی سندرز با دانشجویان
فواد شمس
جنبش دانشجویی آمریکا در دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی در دوران اوج خودش بود. برنی سندرز هم یکی از فعالان این جنبش محسوب می‌شد. جنبش دانشجویی آمریکا خصوصا در زمان جنگ ویتنام بسیار فعال شد. بخش بزرگی از دانشجویان آمریکایی هویت سیاسی خود را در مخالفت با آن جنگ یافتند. جنبش دانشجویی و فعالان دانشجویی آمریکایی درواقع بال اصلی جنبش ضد جنگ و جنبش مدنی آمریکا در آن سال‌ها بودند. اما هیچ‌کس در آن سال‌ها فکر نمی‌کرد یکی از اعضای جوان این جنبش، ۴۰،۵۰ سال بعد به‌عنوان کهن‌سال‌ترین کاندیدای ریاست جمهوری، ستاره اقبالش در بین رأی‌دهندگان بدرخشد.
برنی سندرز که در سال‌های جوانی یکی از اعضای فعال جنبش دانشجویی و مدنی آمریکا بود، در سال ۲۰۱۶ در دهه هفتم زندگی‌اش به یکی از محبوب‌ترین کاندیداهای جوانان و دانشجویان معاصر آمریکا تبدیل شد. شاید یکی از دلایل محبوبیت این پیرمرد در نزد جوانان آن باشد که از دل جنبش دانشجویی آمریکا بیرون آمده بود. کسی که خودش در روزگار جوانی آرمان‌های انسانی و صلح‌دوستانه داشت، اکنون تبدیل به صدای میلیون‌ها جوان آمریکایی شد که نه جنگ می‌خواهند نه ریاضت اقتصادی. هرچند که سرنوشت انتخابات آمریکا به شکل دیگری رقم خورد که درنهایت با خودخواهی شخص هیلاری کلینتون و اشتباه محاسباتی حزب دموکرات، ترامپ رئیس جمهور شد. اما جنبشی که برنی سندرز خصوصا در بین جوانان و دانشجویان راه انداخت، به این سادگی‌ها از بین نمی‌رود. همان‌طور که اثرات جنبش دانشجویی دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی در سپهر سیاست آمریکا هم‌چنان باقی است، تاثیرات جنبش سندرزی در بین جوانان آمریکایی، خصوصا دانشجویانش، قطعا تا سال‌ها باقی خواهد ماند.
رویای جوان‌پسند
سندرز در دهه ۶۰ از فعالان جنبش دانشجویی آمریکا بود. در آن زمان یکی از اصلی‌ترین خواسته‌های جنبش دانشجویی مخالفت با جنگ ویتنام بود. به صورتی که بسیاری از جوانان و دانشجویان آمریکایی از رفتن به جنگ خودداری می‌کردند. سندرز هم یکی از دانشجویانی بود که در مخالفت با جنگ ویتنام فعال بود. برنی جوان از مخالفان جنگ ویتنام بوده و از رفتن به سربازی و شرکت در جنگ خودداری کرد. سندرز از زمان دانشجویی یکی از اولین حامیان حقوق زنان و حقوق اقلیت‌های جنسیتی در بین فعالان سیاسی و دانشجویی آمریکا بود. شاید یکی از دلایل اقبال دانشجویان و جوانان آمریکایی در سال ۲۰۱۶ به سندرز همین سابقه فعالیت دانشجویی سندرز بوده باشد. اما نمی‌توان شعار‌ها و برنامه‌های حمایت‌آمیز سندرز از دانشجویان را در اقبال دانشجویان به او نادیده گرفت. سندرز به‌صراحت در همه مناظره‌ها اعلام کرد که برای جوانان باید فرصت برابر تحصیل رایگان فراهم کرد. او با پولی شدن دانشگاه‌ها و کالج‌ها مخالف بود. یکی از مهم‌ترین برنامه‌های سندرز، رایگان کردن کالج‌ها و دانشگاه‌های دولتی برای همه جوانان بود. شعاری که درنهایت حتی هیلاری کلینتون هم به آن تن داد. در کنار این موضوع سندرز با مطرح کردن افزایش حداقل حقوق به ۱۵ دلار در ساعت، بخش بزرگی از جوانان طبقه کارگر را به سمت خود کشاند. البته شعارهای اقتصادی و معیشتی دیگری که سندرز می‌داد، برای بسیاری از جوانان ناامید از سیستم سرمایه‌داری فعلی جذاب بود. سندرز در برنامه‌هایش از همگانی کردن بیمه خدمات درمانی، اعطای مرخصی پس از زایمان با حقوق، برابری دستمزد زن و مرد به ازای کار یکسان، تقویت اتحادیه‌های کارگری و کاهش بودجه نظامی سخن می‌گفت؛ برنامه‌هایی که برای بسیاری از جوانان آمریکایی که دیگر رویای سرمایه‌داری برایشان رنگ باخته بود، زیبا جلوه می‌کرد. برای همین در بین رأی‌دهندگان جوان و خصوصا دانشجویان سندرز بیشتر از هیلاری کلینتون رأی آورد. بخش بزرگی از فعالان دانشجویی به سندرز رأی دادند. تظاهرات و میتینگ‌های بسیاری در دانشگاه‌های آمریکا در حمایت از سندرز رخ داد. به نظر می‌رسد این پیرمرد که از فعالان قدیمی دانشجویی است، خودش را حسابی در دل جوانان دانشجو جا کرده باشد.
سندرز اینجا، سندرز همه جا
البته سندرز تنها در بین خود آمریکایی‌ها محبوب نبود. محبوبیت او مرزهای جغرافیایی را درنوردیده است. به صورتی که بخشی از دانشجویان ایرانی ساکن در آمریکا نیز به جنبش سندرزی‌ها پیوستند. حتی در شبکه‌های اجتماعی برای سندرز صفحات مجازی درست کردند. به زبان فارسی در مورد او و برنامه‌هایش نوشتند. راز محبوبیت سندرز در بین ایرانی‌ها فقط شعارهای سوسیالیستی‌اش نبود. برنی سندرز، سیاستمدار، به دلیل محکومیت برخورد دولت آمریکا با دولت مردمی دکتر مصدق، در بین ایرانی‌ها خصوصا دانشجویان ایرانی محبوب شد. سندرز در یکی از مناظره‌هایش در مقابل هیلاری کلینتون گفت که در آن زمان، آمریکا در سرنگونی «نخست وزیری که به شکل دموکراتیک انتخاب شده بود» مشارکت کرد و محمدرضا شاه را به ایران برگرداند و چندین سال بعد، به دلیل همین وقایع در ایران انقلاب شد.
سندرز مداخله آمریکا در سرنگونی محمد مصدق در سال ۳۲ شمسی را محکوم کرد. همین موضوع در رسانه‌های فارسی‌زبان انعکاس فراوانی یافت. سندرز جزو معدود سیاستمداران آمریکایی است که خواهان بهبود رابطه بین ایران و آمریکاست. از این‌رو جایگاه سندرز در بین ایرانی‌ها ویژه‌تر می‌شود.
برنی سندرز از دل جنبش دانشجویی آمد و در دل جنبش دانشجویی هم نشست. او که به گفته خودش در طول زندگی همواره اعتراض کرده است، خصلت اصلی جنبش دانشجویی را که همواره منتقد بودن است، حفظ کرده. برنی سندرز روح تازه‌ای به جهان بی‌روح داد. کسی بود که بار دیگر واژه سوسیالیسم را در عرصه سیاست زنده کرد، به صورتی که فرهنگ لغات آن‌لاین وبستر اعلام کرد پس از آن‌که سندرز خود را یک «سوسیالیست دموکراتیک» نامید، کنجکاوی شدیدی برای آشنایی با معنای این واژه پیدا شد، به گونه‌ای که نه‌تنها در سال ۲۰۱۵، بلکه در مقایسه با چندین سال گذشته «سوسیالیسم» رکورد پربازدیدترین واژه در وبسایت وبستر را به خود اختصاص داده است.
شماره ۶۸۷
