قتل حساب‌شده
نویسنده: ویتولد گمبروویچ
مترجم: اصغر نوری
انتشارات: افق
قادر پگاهی
در گام اول روبه‌رو شدن با کتاب «قتل حساب‌شده» چیزی که توی چشم می‌زند، نه موضوع کتاب است و نه عنوان تحریک‌کننده‌اش، بلکه در نگاه اول خود کتاب و عنوان مجموعه آن است که توجه را جلب می‌کند. «شاهکارهای پنج میلی‌متری» عنوان کلی مجموعه است که اشاره‌ای است به قطر اندک کتاب‌ها. با توجه به این‌که قطع کتاب‌ها هم جیبی است، حدس زدنش دشوار نیست که هر کتاب نمی‌تواند بیشتر از یک داستان کوتاه طولانی در خود جا داده باشد. شاید در یک بازار نشر عادی هدف این سبک انتشار کتاب می‌توانست جذب مخاطبانی باشد که جز در اوقات مرده حمل‌ونقل فرصت مطالعه ندارند، اما در شرایط فعلی بازار نشر ایران می‌شود حدس زد که هدف اصلی این کار باید تلاشی برای پیدا کردن جایی در سبد خرید خانواده‌ها باشد.
بااین‌حال نباید فریب خورد! کتاب‌های مجموعه «شاهکارهای پنج میلی‌متری» به‌هیچ‌وجه صرفا از روی اندازه مناسبشان انتخاب نشده‌اند و گذشته از نام‌های پرآوازه‌ای مانند همینگوی، آثاری هم در مجموعه هستند که برای نخستین بار به فارسی ترجمه شده‌اند. یکی از این آثار «قتل حساب‌شده» گمبروویچ، نویسنده صاحب‌نام اما مهجور در ایرانِ لهستانی است.
«قتل حساب‌شده» داستان مردی است که به خانه‌ای در شهری دیگر دعوت شده، اما پس از ورود متوجه می‌شود که صاحب‌خانه از دنیا رفته است. تحقیقات مرد او را به این سمت هدایت می‌کند که احتمالا مرد صاحب‌خانه به قتل رسیده، اما در داستان گمبروویچ لحن انتزاعی و آبزورد به محتوای شبه‌جنایی داستان غلبه دارد؛ چیزی که در داستان‌های بلند او به شکل جدی‌تری آشکار می‌شود.
ترجمه کتاب گمبروویچ گذشته از قطع و شکل، به‌خودی‌خود اتفاقی خجسته است. نشستنش در مجموعه «شاهکارهای پنج میلی‌متری» شانس خواندنش را افزایش داده است. این است داستان یک «قتل حساب‌شده»!
شماره ۶۶۹
