به نظر شما اگر خیابان‌های تهران برای خودشان یک دورهمی داشته باشند، چه گفت‌و‌گوهایی بینشان ردوبدل می‌شود؟!

لابد اندرزگو از حجم رفت‌وآمدهای بی‌هدف ماشین‌ها می‌گوید. ستارخان از بوی روغن سرخ‌کردنی می‌نالد. شوش هی برای خودش چای می‌ریزد که هم خستگی‌اش دربیاید و هم سینه‌اش را که از حجم زیاد دود‌ و دم سنگین شده سبک کند. خیابان فلاح یک دعوا تعریف می‌کند. ناصرخسرو با بغض از پدر و مادری می‌گوید که چند روزه توی پیاده‌رو‌ش بالا و پایین می‌روند که داروی بچه مریضشان را پیدا کنند و نمی‌کنند. همه‌شان از فردوسی قیمت دلار و یورو و سکه می‌گیرند؛ یا مثلا شریعتی دیر می‌رسد و می‌گوید تا همین نیم ساعت پیش هم ترافیک سنگین داشتم، و خب احتمالا ولیعصر و ۱۵خرداد و لاله‌زار و ده تا خیابان دیگر هم با او ابراز همدردی می‌کنند.

تمام خیابان‌های تهران حرف دارند برای گفتن، محترم هستن، به هم کمک می‌کنند، بار هم را به دوش می‌کشند. تمام این‌ها فارغ از بلندی و کوتاهی، پهنی و باریکی، کنار هم قرار گرفتن و پیکره تهران را ساخته‌اند. اما یک خیابان برای همه‌شان قابل احترام‌تر است؛ انقلاب.

انقلاب در هر زمینه‌ای حرف برای گفتن دارد. انقلاب قلب پایتخت است. انقلاب که وارد دور‌همی خیابان‌ها می‌شود حال و هوا عوض می‌شود، بقیه کمتر صحبت می‌کنند، موزیک را قطع می‌کنند تا بیشتر و بهتر صدای انقلاب را بشنوند. انقلاب بیش از هر خیابانی حرف برای گفتن دارد. خیابان‌ها می‌دانند که شور و اشتیاق و امید و یأس و ناامیدی از انقلاب به خیابان‌های دیگر می‌رسد. حال این خیابان خیلی تاثیرگذار است، پس بیشتر هوایش را دارند، بیشتر از هر خیابانی جویای احوالش هستند؛ احوال خودش، احوال دخترانش و صدها مورد دیگر. خیابان‌ها می‌دانند که انقلاب فقط یک خیابان نیست، انقلاب گذرگاه تاریخ معاصر ایران است.

البته نمی‌دانم بین خودشان چی صدایش می‌زنند، ولی یحتمل چندتا از قدیمی‌‌تر‌ها بگویند شاهرضا و مابقی همین انقلاب صدایش کنند. راستی شما هم با من هم‌نظر هستید که این تغییر احتمالا بدون آینده‌نگری ناخواسته یکی از بامسمی‌ترین تغییر نام‌ها بوده؟! هدف از انتخاب نام انقلاب این بوده که چهره انقلابی این خیابان را برای همیشه ماندگار و جاودان کنند، که خب موفق هم بودند. هنوز هم با هر بهانه‌ای چهره‌اش از هر خیابانی انقلابی‌تر می‌شود.

انقلاب همه چیز داشته و دارد. انقلاب هم قلب تپنده فرهنگ و هنر بوده و هست و هم شاهراه مبارزات سیاسی و اجتماعی. و با دلیل نه‌تنها برای تهرانی‌ها بلکه در حافظه تاریخی کل مردم ایران هویت ویژه‌ای دارد.

انقلاب گذرگاه تاریخ معاصر ایران است.

یادداشتی از امیر اردلانی

از قسمت اول پادکست رادیوچل

پادکست رادیوچل را می‌توانید در کست‌باکس، اپل پادکست، اسپاتیفای و سایر پادگیرها بشنوید. کافی است کلمه «رادیوچل» یا «Radiochel» را جست‌وجو کنید.