فائزه دائمی

تابه‌حال روز تولد سلبریتی‌های محبوبتان را چک کرده‌اید؟ سلبریتی‌های محبوبتان چرا سلبریتی‌های محبوتتان شده‌اند؟ هنری دارند لابد، یا توی رشته خاصی سرآمدند. یا قهرمان ورزشی‌اند یا برنده جایزه‌های ریز و درشت. دلیل این‌که دوستشان دارید، تاریخی است که در آن پایشان به دنیا باز شده؟ مثلا وقتی متوجه می‌شوید که سالوادور دالی، نقاش معروف در ۱۱ می‌۱۹۰۴ به دنیا آمده که هیچ هم رند نیست، خطش می‌زنید از لیستتان و می‌گویید که لیاقت محبوب دل شما شدن را ندارد؟ نه، خطش نمی‌زنید (نمی‌زنید دیگر؟!)، چون دالی است که با آن نقاشی‌های دیوانه‌کننده و چشم‌های درشت و سبیل روغن‌زده به یازدمین روز پنجمین ماه میلادی معنا می‌دهد، نه برعکس.
در هفتم مهر ماهی که آمد و رفت، هجوم و صف و بکش بکشی راه افتاده بود از پدر و مادر‌هایی که می‌خواستند در روز تاریخ تولد فرزند دلبندشان، تا می‌توانند عدد هفت بتپانند، یعنی ۷/۷/۹۷. در این تاریخ بیمارستان‌هایی که روز قبل و بعد این تاریخ یکی دوتا بچه به دنیا آورده‌اند، تلاش کرده‌اند و خودشان را به رکورد ۱۲۰ عمل سزارین رسانده‌اند.
برای سر در آوردن از همین ماجرا رفته‌ایم سراغ کسی که تخصصش به دنیا آوردن است. دکتر سیده فاطمه واثق رحیم‌پرور که دغدغه‌اش یادآوری روند طبیعی زندگی و بچه‌دار شدن به زنان است.

خطرهای تاریخ لاکچری

دکتر سیده فاطمه واثق رحیم‌پرور
چرا سزارین؟ سوالی است که بارها از زنانی که به‌زودی قرار است زایمان کنند، پرسیده‌ام. معمولا جواب می‌دهند که از زایمان طبیعی می‌ترسم. وقتی خانمی قرار است سزارین شود، وسوسه می‌شود که زمان دقیق سزارینش را خودش تعیین کند. حالا اگر زمان زایمانش با تاریخ رندی مثل ۷/۷/۹۷ نزدیک باشد، حتی با فاصله یکی دو هفته، ترجیح می‌دهد که در آن تاریخ، کودکش را به دنیا بیاورد.
به نظر من مادران ما برای انتخاب این روزها مقصر نیستند. مقصر اصلی ما، به عنوان مراقبین این مادران، هستیم که اهمیت بودن کافی جنین در داخل رحم را برای آن‌ها به‌درستی آموزش نمی‌دهیم. وقتی ما خیلی راحت به مادری که تمایل به سزارین دارد، می‌گوییم که شما یک هفته قبل از تاریخ تخمینی زایمانتان، بیایید و سزارین شوید، این مادر با خودش می‌گوید که حالا که یک هفته مهم نیست، لابد دو یا سه هفته هم اهمیت زیادی ندارد. پس تشویق می‌شود در تاریخی که دوست دارد، مثل تاریخ‌های به قولی لاکچری یا همان تاریخی که خودش یا همسرش به دنیا آمدند، کودکشان هم به دنیا بیاید.
اگر بخواهیم ریشه این موضوع را واکاوی کنیم، لازم است بررسی کنیم که چرا مادران ما از زایمان طبیعی می‌ترسند. جالب است بدانیم که در کشورهای توسعه‌یافته‌تر، تمایل بسیار بیشتری به زایمان طبیعی وجود دارد. آیا مادران ما از آن‌ها ترسوترند؟ من فکر نمی‌کنم. وقتی روند انجام زایمان خودمان را با آن‌ها مقایسه کنیم، به‌راحتی متوجه می‌شویم که خودمان باعث این وحشت می‌شویم. ما در زایمان دخالت‌های بی‌جا می‌کنیم و با مادر مثل یک بیمار برخورد می‌کنیم. درحالی‌که اگر ما هیچ کاری نکنیم و فقط مواظب باشیم که موارد غیرعادی را به‌موقع تشخیص بدهیم، زایمان خودبه‌خود و با مدیریت مادر (با کمک آموزش‌هایی که از قبل دیده است) پیشرفت می‌کند. این خود ما هستیم که از زایمان طبیعی می‌ترسیم و این ترس را به مادران هم منتقل می‌کنیم. مثلا متخصصان زنان، در انجام سزارین بسیار خبره هستند، چون آن‌قدر این کار را تکرار کرده‌اند که برایشان عادی شده است. اما انجام زایمان طبیعی، نیاز به مهارت‌های خاصی دارد. مهارتی که هر کس نمی‌تواند از عهده‌اش بربیاید. عامل زایمان باید آن‌قدر به خودش مطمئن باشد که بتواند با صبوری با مادر همراه باشد و مدام تشویقش کند که خودش به روند زایمانش کمک کند. مادر را نترساند و با مهربانی و لطافت در کنارش باشد. مهم‌تر از همه این‌که آن‌قدر مهارت داشته باشد که در روند زایمان، کوچک‌ترین مشکل را سریع تشخیص بدهد و بداند که برای هر مشکل بهترین اقدام چیست و چه زمانی لازم است که درخواست کمک کند. همسر زن هم به عنوان یک همراه دلسوز می‌تواند او را در اتاق زایمان یاری کند. محیط اتاق زایمان هم خیلی مهم است. اگر فضا مثل خانه باشد و فضای دلهره‌آور بیمارستان را نداشته باشد، مادر راحت‌تر می‌تواند به آرامش برسد.
مگر قبل از یک عمل جراحی کوچک، یک فرایند ترس همراه با نگرانی را طی نمی‌کنیم؟ پس چه اتفاقی در روند زایمان افتاده که مادران ایرانی سزارین را که یک عمل جراحی پرخطر و بزرگ است، به‌راحتی قبول می‌کنند و ترجیح اولشان روند طبیعی آن نیست؟ بله، کیفیت پایین زایمان‌های طبیعی. جالب است بدانیم که در آموزش دانشجویان مامایی از کتب درسی متخصصان زنان استفاده می‌شود و استفاده از منابع درسی مامایی، در آموزش مامایی کشور کم‌رنگ است. یعنی پایه تئوری دانشجویان مامایی کشور ما درست و دقیق بنا نشده است. به نظر می‌رسد اولین قدم برای خوشایندسازی روند طبیعی زایمان تربیت نیرویی است که اعتمادبه‌نفس در انجام دادن کارش را از واحدهای درست و به‌جایی بگیرد که در دانشگاه گذرانده است.
خوش‌بختانه قدم‌های خوبی در این راه برداشته شده است. علاوه بر این، تعداد کمی مراکز خصوصی و دولتی هستند که مطابق با استانداردهای جهانی کار می‌کنند و توانسته‌اند همکاری مثمر ثمری با متخصصان زنان داشته باشند. به این صورت که ماما عهده‌دار انجام زایمان طبیعی و تشخیص موارد غیرطبیعی در روند زایمان باشد و در کنارش متخصصان زنان وظیفه تشخیص، پی‌گیری و درمان موارد غیرطبیعی را داشته باشند.