وقتی کی‌پاپ دنیا را تکان می‌دهد
مریم عربی
چند جوان چشم‌بادامی با لباس‌های خوش‌رنگ، تی‌شرت‌ها و پیراهن‌های گل و گشاد، عینک‌های درشت فانتزی و موهای لَخت رنگی در لوکیشن‌های شلوغ و پلوغ رو به دوربین شکلک درمی‌آورند و می‌رقصند و به زبان انگلیسی می‌خوانند. فضا به اندازه موزیک‌ویدیوی محبوب «گانگنام استایل» پر از ادا و اصول و شوخی و حرکات موزون نامتعارف نیست، اما به رسم موزیک‌ویدیوهای کی‌پاپ، فانتزی و شاد و شنگول و به قدر کفایت سرخوشانه است؛ آن‌قدر که بلافاصله بعد از انتشار، رکورد تماشا در یوتیوب را بشکند و حسابی بر سر زبان موزیک‌بازها در سراسر دنیا بیفتد. از گروه موسیقی BTS و موزیک‌ویدیوی «دینامیت» حرف می‌زنیم که در روزگار کنسرت‌های مجازی و اکران آن‌لاین و زندگی کرونایی، با انفجاری مهیب، دنیای موسیقی را تکان داده است؛ ۱۰۱.۱ میلیون بازدید در روز اول انتشار!
لباس غربی بر تن موزیسین‌های شرقی
دینامیت اولین آهنگ گروه BTS است که کاملا به انگلیسی خوانده شده. یک گروه تا مغز استخوان کرهای، حالا لباسی غربی به تن کرده که به گواه بازدیدکنندگان یوتیوب، خوب به تنش نشسته. پروسه ساخت، تولید و اجرای بیشتر آهنگ‌های این گروه تابه‌حال تماما کرهای بوده و همه BTS را به خاطر ترانه‌های کره‌ای‌اش می‌شناسند. اما حالا به گفته جین، یکی از اعضای گروه BTS، این گروه یک چالش جدید را تجربه کرده تا چهره جدیدی را از BTS به طرفدارانش نشان دهد؛ چهره‌ای خاص با هویتی دوگانه.
فقط ترانه این تک‌آهنگ نیست که انگلیسی شده، بلکه به گفته گایو تگ لی، مدرس مطالعات فرهنگی، سبک و ژانر موسیقی دینامیت هم به موزیک پاپ غربی نزدیک است. لی توضیح می‌دهد: «کی‌پاپ یک ژانر منحصر‌به‌فرد و متمایز است. طرفداران از این ژانر انتظار کیفیت و ویژگی‌های مشخصی دارند. طبیعتا وقتی موزیکی از این ژانر کمی از انتظارات مخاطب فاصله بگیرد، ایجاد بحث می‌کند. بااین‌حال، این تک‌آهنگ شاد جدید چندان از ریشه‌هایش در کی‌پاپ منحرف نشده و همه چیز، از زیبایی‌شناسی بصری موزیک‌ویدیو گرفته تا استایل و سبک اجرای اعضای گروه هم‌چنان همان BTS سابق را به مخاطب عرضه می‌کند. BTS هویتی برای خودش ساخته که این گروه را به عنوان یکی از اصیل‌ترین نماینده‌های موسیقی کی‌پاپ معرفی می‌کند و من فکر نمی‌کنم این مسئله تغییر کرده باشد. تلاش تازه‌ای صورت گرفته، اما هویتی که این گروه به عنوان یک گروه هنری برای خودش ساخته، دگرگون نشده است.»
لی درباره انتشار یک قطعه به زبان انگلیسی می‌گوید: «به خاطر پاندمی، گروه‌های موسیقی نمی‌توانند کنسرت برگزار کنند یا تور جهانی بگذارند. در چنین شرایطی که مخاطبان از طریق اینترنت به موسیقی دسترسی پیدا می‌کنند، نسبت به شرایط اجرای زنده با جمعیت بالای حاضر در کنسرت و صدای بلند موزیک، متن ترانه اهمیت بیشتری دارد. این یکی از دلایلی بوده که BTS زبان انگلیسی را برای ترانه آهنگ جدیدش انتخاب کرده و مخاطبان جهانی را نسبت به مخاطبان کرهای در اولویت قرار داده است.»
رویای کرهای
کی‌پاپ حالا دنیا را تسخیر کرده. کره جنوبی پر است از آکادمی‌های مخصوص تربیت ستاره موسیقی کی‌پاپ. جوان‌های ۱۲ تا ۲۶ساله جلوی در این آکادمی‌ها صف می‌کشند و مهم‌ترین رویایشان شده قبولی در مصاحبه و آزمون ورودی آکادمی. کوین لی ۱۹ساله یکی از متقاضیان ورود به آکادمی است که به عنوان رقصنده با گروه BTS همکاری می‌کند. او می‌گوید در چهار سال گذشته تقریبا در بیش از ۵۰ آزمون ورودی آکادمی‌های کی‌پاپ شرکت کرده، اما نتیجه نگرفته. او نگران بالا رفتن سنش است و می‌گوید که بیشتر شرکت‌های فعال در حوزه کی‌پاپ فقط کارآموزان زیر ۱۸سال را می‌پذیرند و اگر امسال نتواند به یکی از این شرکت‌ها راه پیدا کند، رویای تبدیل شدن به یک ستاره کی‌پاپ را رها خواهد کرد.
وضعیت شهرت و درآمدزایی موسیقی پاپ کرهای به شکلی است که فعالیت در حوزه کی‌پاپ به شغل رویایی بسیاری از نوجوانان کرهای تبدیل شده است. کدام جوانی است که دلش نخواهد بخشی از این موفقیت بزرگ باشد که به بزرگ‌ترین صادرات فرهنگی کره جنوبی تبدیل شده است؟ در حال حاضر این صنعت پنج‌میلیارد دلار ارزش دارد. سال گذشته گروه BTS به‌تنهایی توانسته بیشتر از خواننده‌های محبوبی مثل تیلور سوییفت، بیلی آیلیش و آریانا گرانده آلبوم بفروشد. این ژانر موسیقی ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که رسیدن به شهرت جهانی و رقابت با ستاره‌های بین‌المللی را برای هنرمندان شرقی آسان می‌کند.
نبرد ستاره‌های کی‌پاپ با تبعیض نژادی
تعداد قابل توجهی از محبوب‌ترین آهنگ‌های کی‌پاپ از سوی آمریکایی‌های سیاه‌پوست ساخته می‌شود و درصد بالایی از هواداران کی‌پاپ در آمریکا سیاه‌پوست هستند. هر چه محبوبیت جهانی موسیقی پاپ کرهای در دنیا بیشتر می‌شود، انتظارها از این صنعت پردرآمد بالاتر می‌رود. بسیاری از طرفداران کی‌پاپ بر این باورند که این سبک موسیقی پتانسیل آن را دارد که حساسیت‌ها نسبت به رفتارهای نژادپرستانه را در دنیا بالا ببرد. در جریان اعتراضات اخیر آمریکا به رفتارهای نژادپرستانه، BTS به عنوان مشهورترین گروه کی‌پاپ در دنیا، با معترضان همراه شد و یک میلیون دلار به جنبش «جان سیاه‌پوستان مهم است» کمک مالی کرد. ولی ماجرا به حمایت کلامی و مالی از معترضان آمریکایی ختم نشد. طرفداران کی‌پاپ در آمریکا حالا به یک اهرم قدرتمند تبدیل شده‌اند که می‌توانند یک‌تنه نتیجه بازی را برای سیاستمداران آمریکایی عوض کنند.
داستان از وقتی شروع شد که سروکله هشتگ «جان سفید‌پوستان مهم است» در توییتر پیدا شد؛ هشتگی که آمده بود تا تاثیر جنبش «جان سیاه‌پوستان مهم است» را کم‌رنگ کند. آن‌چه این تلاش را بی‌ثمر کرد و این حرکت را به تمسخر و استهزا کشاند، نه اقدامات فعالان سیاسی، بلکه اتحاد جوانانی از سراسر دنیا بود که آن‌چه آن‌ها را به هم متصل می‌کرد، عشقشان به موزیک پاپ کره جنوبی بود. طی چند روز، توییتر پر شد از ویدیوکلیپ‌ها و میم‌هایی که طرفداران پروپاقرص کی‌پاپ از هنرمندان مورد علاقه‌شان منتشر و این تصاویر را با پیام‌های ضدنژادپرستانه همراه می‌کردند. تلاش‌های این گروه از فعالان توییتری، توجه BTS، محبوب‌ترین گروه کی‌پاپ دنیا، را جلب کرد و به انتشار این توییت در صفحه رسمی گروه با ۲۶ میلیون فالوئر منجر شد: «ما علیه تبعیض نژادی می‌ایستیم. ما خشونت را محکوم می‌کنیم. ما و شما این حق را داریم که مورد احترام واقع شویم. ما کنار هم می‌ایستیم. هشتگ جان سیاه‌پوستان مهم است.» بعد از این موفقیت بزرگ، گام بعدی طرفداران کی‌پاپ، اعلام جنگ به دونالد ترامپ در آستانه برگزاری انتخابات آمریکا بود.
ترامپ و صندلی‌های خالی
حدود یک ماه پیش و در آستانه برگزاری گردهمایی بزرگ طرفداران دونالد ترامپ در تولسای اوکلاهما، مدیران کمپین انتخاباتی دونالد ترامپ با غرور اعلام کردند که حدود یک میلیون نفر متقاضی خرید بلیت برای حضور در این گردهمایی بوده‌اند، اما درنهایت ترامپ مجبور شد جلوی فقط ۶۲۰۰ طرفدار و تعداد زیادی صندلی خالی سخنرانی کند. قضیه از این قرار بود که تعداد زیادی از طرفداران کی‌پاپ که از کاربران شبکه اجتماعی تیک‌تاک بودند، برای خرید بلیت ثبت‌نام کردند؛ بدون آن‌که قصد حضور در این رویداد را داشته باشند. حاصل این حرکت هوشمندانه، عکس‌های منتشرشده از صندلی‌های خالی سالن ۱۹هزارنفره محل برگزاری مراسم و تصویر دونالد ترامپ شکست‌خورده بود که تک و تنها و با چهره‌ای خسته، سالن برگزاری مراسم را ترک می‌کرد. یکی از طرفداران کی‌پاپ به گاردین گفته که برای خرید دو بلیت برای این رویداد از اطلاعات تقلبی استفاده کرده است: «اولین بار ایده این کمپین را از زبان طرفداران BTS شنیدم و بعد وقتی این ایده در تیک‌تاک مطرح شد، فهمیدم که قرار است اتفاق بزرگی بیفتد.»
رهبری به سبک اکتیویست‌های خوش‌صدا
سیداربوگ سائجی، استاد دانشگاه ایندیانا، می‌گوید: «طرفداران آمریکایی کی‌پاپ که تعدادشان هم بسیار زیاد است، نوع‌دوست، روشن‌فکر، از نظر فرهنگی کنجکاو و طرفدار حقوق اقلیت‌ها هستند. کی‌پاپ به طور خاص سیاسی نیست، ولی به مسائل اجتماعی توجه ویژه دارد. ستاره‌های کی‌پاپ به تحقق اهداف آموزشی و عدالت اجتماعی کمک مالی می‌کنند و طرفداران هم به تبعیت از آن‌ها برای کمک به مسائلی از قبیل آموزش برای خانواده‌های کم‌درآمد، نگه‌داری از سالمندان یا حفاظت از محیط زیست داوطلب می‌شوند.»
طرفداران BTS همیشه با جدیت پی‌گیر مسائل سیاسی و اجتماعی- اقتصادی بوده‌اند؛ از بی‌کاری جوانان تا سلامت روانی و نابرابری اجتماعی و اقتصادی. BTS و سایر گروه‌های کی‌پاپ در حمایت از مسائلی چون پناهندگان سوری و خشونت علیه کودکان هم فعالیت داشته‌اند. جین دال‌یانگ، مدرس دانشگاه سیمون فریزر کانادا، می‌گوید: «بسیاری از ستاره‌های کی‌پاپ به شکل قابل توجهی بر طرز فکر و رفتار جوانان طرفدار موسیقی اثر گذاشته‌اند. آن‌ها از طریق متن ترانه‌هایشان پیام‌های معناداری را در زمینه مسائلی مانند نابرابری اجتماعی به هوادارانشان منتقل می‌کنند.»
با حرکت‌های اخیر BTS و طرفداران کی‌پاپ و استقبال عجیب از این سبک موسیقی، می‌توان گفت برای ستاره‌ها و هواداران کی‌پاپ این تازه اول راه است. سائجی می‌گوید: «جوانان می‌خواهند خشم و ناامیدی‌شان را از طریق جنبش‌های اجتماعی صلح‌آمیز آن‌لاین بیرون بریزند و چه اتحادی بهتر از اتحاد طرفداران پرطرفدارترین ژانر موسیقی دنیا. آن‌ها حالا احساس قدرت می‌کنند و پیامشان در فضای آن‌لاین میان انسان‌هایی از نسل‌های مختلف، جغرافیا و ملیت‌های متنوع و پیشینه‌های نژادی متفاوت طنین‌انداز می‌شود.»
