در ونیز امسال به انتظار چه کارگردان‌هایی باشیم؟
شکیب شیخی
فردا ۷۵امین جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز آغاز می‌شود و در میان فیلم‌سازانی که حضور دارند، هم چهره‌های با تجربه و سال‌خورده به چشم می‌خورند و هم جوان‌ترهایی که در سال‌های اخیر نام و رسمی در مجامع بین‌المللی یافته‌اند. به همین منظور چلچراغ یک معرفی اجمالی از ۱۰ فیلم‌سازی که باید در این دوره منتظرشان باشیم تهیه کرده که در ادامه می‌خوانیم.
برادران کوئن
ایتان کوئن و جوئل کوئن با ۶۳ و ۶۰ سال سن شاید مشهورترین کارگردانان این دوره از جشنواره ونیز باشند. برادران کوئن که در کارنامه‌شان فیلم‌هایی نظیر «بارتون فینک»، «فارگو»، «مردی که آن‌جا نبود» و «اینجا جای پیرمردها نیست» را داشتند در همین تابستان با اکران مجدد شاهکار بی‌بدیلشان یعنی «لبوفسکی بزرگ» تمام نگاه‌ها را به خود دوخته‌اند. برادران کوئن امسال با فیلم وسترن «تصنیف باستر اسکراگز» که در واقع یک آنتولوژی مردانه است پا به این جشنواره گذاشته‌اند. دقت این دو فیلم‌ساز در جزئیات و داستان‌گویی خاصشان باعث شده که همه در انتظار این فیلم ۱۳۰ دقیقه‌ای باشند.
ژاک اودیار
کارگردان ۶۶ساله فرانسوی که ۳ سال پیش با «دیپان» نخل طلای جشنواره کن را برد، تا امروز هم در کن و هم برلین به موفقیت‌های زیادی دست یافته بود. البته جدای از «دیپان»، قدیمی‌ترها شاید او را با «لحظه‌ای که ضربان قلب من متوقف شد» یا «یک پیامبر» بشناسند. اودیار پس از ۳ سال، در جشنواره ونیز امسال با فیلم «برادران سیسترز» شرکت خواهد کرد که یک کمدیِ سیاه به زبان انگلیسی است. جان سی رایلی و خواکین فینیکس نقش‌های اصلی را در این فیلم ایفا خواهند کرد و همه در انتظار اولین فیلم انگلیسی‌زبان ژاک اودیار نشسته‌اند و قطعا سپری کردن زمان دو ساعته در یک سالن سینما برایشان کار سختی نخواهد بود.
مایک لی
فیلم‌ساز ۷۵ساله انگلستانی امسال بر روی موضوعی حساس، جذاب و البته دلخراش دست گذاشته است. مایک لی تا کنون به واسطه تکنیک‌های عجیبش در فیلم‌سازی نظیر مراحل آماده‌سازی طولانی مدت شخصیت و بازیگر، آن هم به صورت بداهه‌پردازی، معروف بود و بسیاری از فیلم‌هایش نظر مخاطبین خاص و منتقدین سخت‌گیر را جلب کرده بود. لی امسال با «پترلو» به جشنواره ونیز آمده. داستان فیلم «پترلو» باز می‌گردد به فاجعه‌ای که سال ۱۸۱۹ در میدان سنت‌پیتر شهر منچستر اتفاق افتاد. مردم در اعتراض جمع شده بودند که ناگهان سواره‌نظام با اسب‌هایشان به سمت آن‌ها حمله کرد و بسیاری کشته شدند. ۲۰۰ سال از آن روز گذشته و اگر می‌خواهید چیزی بیشتر بدانید، برای درام تاریخی «پترلو» دو ساعت و نیم از وقتتان را خالی کنید.
آلفونسو کوارون
کارگردان ۵۶ ساله مکزیکی در سالی وارد جشنواره ونیز شده که رفیق قدیمی‌اش «گیرمو دل‌تورو» ریاست هیئت داوران را بر عهده دارد. کوارون که پیش‌تر با فیلم‌هایی نظیر «فرزندان انسان» و «گرانش» شهرت بین‌المللی پیدا کرده و بدل شده بود به اولین کارگردان مکزیکی که جایزه بهترین کارگردان اسکار را می‌برد، امسال با «رم» به جشنواره ونیز آمده. «رم» بر خلاف نامش، فیلمی ایتالیایی نبوده و داستانش در حدود دهه ۱۹۷۰ مکزیک می‌گذرد. کوارون هم تهیه‌کننده و هم نویسنده و کارگردان این اثر است و بد نیست که بدانید فیلم‌برداری را هم خودش در همکاری با گالو الیوارس انجام داده.
پل گرین‌گرس
فیلم‌ساز ۶۳ساله بریتانیایی که تا کنون ساختن فیلم‌های اکشن را هم در کارنامه داشته، پنج سال پیش «کاپیتان فیلیپس» را ساخت و به همین خاطر مورد تمجید و تعریف بین‌المللی قرار گرفت. گرین‌گرس امسال با «۲۲ ژوییه» در جشنواره ونیز حاضر شده که باز هم مانند، فیلم مایک لی، متمرکز است بر یک فاجعه: کشتارهایی که سال ۲۰۱۱ توسط آندرس بریویک در نروژ رخ دادند. «۲۲ ژوییه» به وضعیت و حوادث پس از این کشتارها توجه می‌کند و به مدت ۱۳۰ دقیقه و با زبان انگلیسی، احتمالا یکی از فیلم‌های حساسیت‌زای این جشنواره باشد.
فلوریان هنکل فون دونرسمارک
دونرسماک ۱۲سال پیش و تنها زمانی که ۳۳سال سن داشت با درام سیاسی «زندگی دیگران» کار خود را آغاز و در همان ابتدای راه به موفقیتی چشم‌گیر دست پیدا کرد. این فیلم در سال ۲۰۰۶ برنده بهترین فیلم خارجی‌زبان اسکار شد و فروشی معادل ۳۵برابر هزینه‌اش داشت. دونرسماک در سال‌های بعد «توریست» را ساخت با بازی جانی دپ و آنجلینا جولی، و امسال هم با «هرگز رو نگردان» به جشنواره ونیز می‌رود. با این‌که فیلم جالب به نظر می‌رسد اما شاید هر مخاطبی حوصله دیدن یک درام سه‌ساعته به زبان آلمانی را نداشته باشد.
یورگوس لانتیموس
کارگردان عجیب و استعاره‌پرداز ۴۵ساله یونانی که با «دندان نیش» و «خرچنگ» و «کشتن گوزن مقدس» در نسل جوان طرفداران زیادی پیدا کرده امسال با درام عاشقانه «سوگُلی» که به زبان انگلیسی و مدت ۲ساعت است به ونیز آمده. جالب این‌جاست که این‌بار لانتیموس دیگر به سراغ اسامی حیوانات در نام فیلمش نرفته و به جای موضوعات عجیب، به رقابت دو نفر برای جلب توجه و علاقه شخص سوم پرداخته است. البته همین موضوع نسبتا ساده هم به راحتی می‌تواند در دستان او بدل به چیزی بسیار پیچیده شود.
لازلو نمش
کارگردان ۴۱ساله مجارستانی ۳ سال پیش با «پسر شائول» همه را نه تنها در جهان میخکوب خود کرد، بلکه برای امثال استیون اسپیلبرگ هم خط‌ونشانی کشید که رویکرد صحیح سینمایی به فجایع جنگ دوم جهانی «این است که ما انجام می‌دهیم، نه آمریکایی‌ها و هالیوود!» نمش امسال با «غروب» به ونیز می‌رود. تیم کارگردانی و نویسندگی و تهیه‌کنندگی غروب همانی است که در «پسر شائول» هم بود، داستان هم باز به قدیم‌ها برمی‌گردد. با «غروب» به پیش از جنگ اول جهانی می‌رویم و چیزی در حدود ۲ ساعت نفس‌گیر را در آن وقفه تاریخی مجارستان خواهیم گذراند.
دیمین شزل
فیلم‌ساز ۳۳ساله آمریکایی خیلی زود کار خودش را آغاز کرد و هنوز ۳۰سالش نشده بود که با «ویپ‌لش» نظرها را به خود جلب کرد. موسیقی مضمون کانونی «ویپ‌لش» بود و فیلم بعدی شزل هم یک موزیکال موفق از آب درآمد. «لالا لند» که حال و هوای جدیدی در سینمای یک‌نواخت آمریکا ایجاد کرده بود در انتها تنها به خاطر سیاست‌گذاری‌های خاص آکادمی اسکار، از دستیابی به جایزه بهترین فیلم دور ماند. شزل امسال با درام زندگینامه‌ای «نخستین انسان» به ونیز می‌رود. این فیلم اقتباسی است از کتاب «نخستین انسان: زندگی نیل آرمسترانگ» که در سال ۲۰۰۵ توسط جیمز هانسن نوشته شد و همان‌طور که از نامش پیداست، مربوط است به زندگی نیل آرمسترانگ «نخستین انسانی که بر روی سطح ماه راه رفت.»
اِمیر کوستوریتسا
کارگردان ۶۳ساله و حاشیه‌ساز صربستانی یک‌بار زمانی که هنوز ۳۰ساله نبود با «وقتی بابا رفته بود ماموریت» توجه همه را به خود جلب کرد و نخل طلا را برد و یک‌بار هم ده سال بعد و زمانی که هنوز ۴۰ساله نشده بود، این بار با «زیرزمین». اگر یک محاسبه ساده ریاضی بکنیم متوجه می‌شویم که بین آن دو فیلم، شوروی فروپاشید و یوگوسلاوی درگیر جنگ‌هایی خونین شد و به همین خاطر است که یک کارگردان صربستانی باید هم حاشیه‌سازی زیادی در این بیست‌واندی سال کرده باشد. به هر حال کوستوریتسا امسال با «ال پپه؛ یک زندگی اعلی!» به ونیز رفته، اما نه در بخش رقابتی. این مستند زندگینامه‌ای بر روی زندگی چریک معروف اروگوئه‌ای، خوزه موخیکا، تمرکز خواهد داشت که روزی رئیس جمهور اروگوئه شد.
