همه چیز درباره بیتکوین، ارز دیجیتال بلاتکلیف
پانیذ میلانی
بزرگ‌ترین مزرعه تولید بیتکوین به ارزش ۱۰ میلیارد در ورامین کشف شد؛ ۳۸ دستگاه تولید ارز دیجیتال به ارزش ۳ میلیارد در اهواز کشف شد؛ ۹ مزرعه تولید ارز دیجیتال در پاکدشت کشف شد و… چند وقتی می‌‌شود که اخبار کشف دستگاه‌‌های ماینر و تولید بیتکوین پشت سر هم در رسانه‌‌ها منتشر می‌‌شود. خیلی‌‌ها هم این‌روزها به فکر کسب درآمد از راه بیتکوین افتاده‌‌اند. هر روز هم به تعداد دستگاه‌‌های تولید ارز دیجیتال که کشف می‌‌شود، اضافه می‌‌شود. اما راز این ارز پرحاشیه و جنجالی چیست؟
بیتکوین چیست؟
پول بیپشتوانه، پول حکمی، پول دستوری یا پول اعتباری پولی است که خود آن پول مانند پولی که در خرید و فروش از آن استفاده می‌‌شود، دارای ارزش مشخصی نیست، بلکه ارزش آن از سوی حکومت تعیین شده است. این پول از سوی دولت تولید می‌‌شود و از سوی خود دولت هم ارزش‌‌گذاری و به آن بها داده می‌‌شود. جواز قانونی بودن این نوع پول از سوی دولت صادر می‌‌شود. این نوع پول خود به صورت مستقل ارزشی ندارد و نمی‌‌توان از آن در خرید و فروش‌‌های رایج استفاده کرد و تنها دلیل استفاده از آن دستور دولت‌‌هاست.
در واقع این‌که بیتکوین پول محسوب شود یا خیر، منوط به نظر حکومت دارد. اگر حکومتی بیتکوین را به عنوان پول در کشورش قبول نداشته باشد، بیتکوین در آن کشور هیچ ارزشی ندارد.
در واقع بیتکوین یک اعتبار مجازی در یک شبکه غیرمتمرکز است. منظور از شبکه غیرمتمرکز این است که به عنوان مثال سرور مرکز بانک x در یک شعبه مشخص قرار دارد، اما در این شبکه هیچ سرور مرکزی وجود ندارد و اطلاعات مثل پازل بین فعالین این شبکه پخش است و یک سرور مرکزی به عنوان هسته اصلی اطلاعات در این شبکه وجود ندارد.
تاریخچه: از ورق‌‌های بازی
تا مخترع مجهول‌‌الهویه
پیشینه استفاده از پول بدون پشتوانه بسیار طولانی است. در واقع بیتکوین اولین و تنها پول بدون پشتوانه جهان نیست. در واقع در گذشته فقط شکل بیتکوین در طول سال‌‌ها تغییر کرد. بلکه اولین استفاده از نوع پول در قرن یازدهم، یعنی در سال ۱۰۰۰ میلادی در چین، در زمان سلسله مینگ و یوان بود. سلسله سونگ در چین اولین سلسله‌ای بود که از پول کاغذی استفاده کرد؛ ولی این پول کاغذی دارای ارزش ثابتی نسبت به طلا و نقره بود. با این‌که در عمل هیچ‌گاه اجازه تبدیل به طلا و نقره داده نمیشد. در واقع در آن‌‌زمان پول کاغذی کاربرد بیتکوین را داشته است. با افزایش چاپ این نوع پول از سوی حکومت تورم ایجاد شد. حکومت تلاش زیادی برای کاهش تورم انجام داد، ولی این تلاش‌ها موفقیت‌آمیز نبود.
در قرن ۱۱ میلادی هنری اول پادشاه انگلستان به دلیل کمبود طلا مجبور شد از چوب به عنوان پول استفاده کند. در زمان حمله اسپانیا به گرانادا در سال ۱۴۹۲ نیز از نوعی پول کاغذی استفاده شد.
در قرن ۱۷ میلادی در فرانسه نو که اکنون قسمتی از کاناداست، از پوست خز به عنوان پول استفاده میشد. در این زمان سکه‌های فرانسه نیز به عنوان پول استفاده می‌گردید. با گسترش کلونی کمبود پول ایجاد شد. در این زمان فرماندار فرانسه نو از کارت‌های کاغذی سربازان به عنوان پول استفاده کرد. او دستور داد تمامی کارت‌های بازی جمع شده و از اعداد آنها برای پول استفاده شود. در واقع در این مثال هم پوست خز و هم کارت بازی سربازان کاربرد بیتکوین را داشته.
تا این‌که در بحبوحه بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ در آمریکا، گروهی یک شبکه برای زیرسازی اقتصاد و کمک به حل مشکل تورم شبکه غیرمتمرکزی را اختراع کرد. هویت واقعی مخترع بیتکوین تاکنون فاش نشده است. اما در سال ۲۰۱۶ یک دانشمند استرالیایی به نام کریگ رایت ادعا کرد ساتوشی ناکاماتو مخترع بیتکوین است.
دامنه این سایت در anonymousspeech.com ثبت شد و آن‌‌جا بود که اولین بار رسما بیتکوین شروع به کار کرد.
بیتکوین، آغازگر جنگ جهانی دوم؟
در طول تاریخ پول بیپشتوانه همیشه با تورم همراه بوده. از قرن ۱۸ و افزایش استفاده از پول بیپشتوانه تورم بحرانی در بسیاری کشورها اتفاق افتاده است. بهترین نمونه از این نوع تورم، تورم بحرانی در جمهوری وایمار آلمان است که جنگ جهانی دوم را به دنبال داشت. بدین صورت که بعد از جنگ جهانی اول تمامی دولت‌های دنیا تلاش کردند از پول کاغذی استفاده کنند که قابل تبدیل به طلا و نقره در هر زمان باشد، ولی به دلیل هزینه جنگ و بازسازی بعضی از این دولت‌ها نظیر جمهوری وایمار در آلمان به تورم بحرانی دچار شدند و به چاپ بیرویه پول کاغذی پرداختند. این تورم بحرانی منجر به قدرت گرفتن حزب نازی و جنگ جهانی دوم شد.
یکی از ایراداتی که به این نوع پول، یعنی پول بیپشتوانه وارد است، همین است. در اکثر کشورها، بانک مرکزی وظیفه کنترل حجم نقدینگی را بر عهده دارد. اما مشکل این نوع پول عدم امکان نظارت بر آن است که ممکن است منجر به افزایش حجم نقدینگی در چرخه اقتصادی کشور شود و درنتیجه تورم افسارگسیخته را به دنبال داشته باشد.
ره ۲۰ساله را یک شبه رفتن
قیمت ارزان برق در ایران و برخی مشکلات اقتصادی از یک سو، و مهیا بودن فضای گسترده و وسیع برای تولید بیتکوین در برخی مزارع و اماکن سبب رشد تقاضاها برای تولید این ارز شده است.
موضع‌‌گیری درباره بیتکوین اما جهت‌‌گیری‌‌های مختلفی دارد. از طرفی بیتکوین راهی آسان و بی‌‌دردسر برای کسب درآمد به نظر می‌‌آید که می‌‌توان بسیاری را از تنگنای اقتصادی درآورد و از طرف دیگر اخبار استفاده‌‌های غیرقانونی و دزدی برق و… هم درباره بیتکوین کم نیستند.
علاوه بر عدم کنترل بر حجم نقدینگی و ایجاد تورم که تبدیل به نگرانی برای برخی اقتصاددانان شده، یکی از دیگر مشکلات بیتکوین استفاده بیرویه از برق است. وزیر نیرو مقدار برق مصرفی برای تولید هر بیتکوین را حدود ۷۲هزار کیلوبات یعنی مساوی با مصرف ۲۰ سال یک خانواده ایرانی دانسته. موضوعی که تا به امروز مشخص است، غیرقانونی بودن استفاده از برق انشعابات کشاورزی و خانگی برای تولید بیتکوین است که با متخلفان مطابق قانون برخورد می‌‌شود. در تاریخ ۳۰تیرماه قیمت برق مصرفی ماینرها مشخص شد و کمیسیون اقتصادی دولت با در نظر گرفتن نرخ ارز صادراتی برای بیتکوین موافقت کرد.
قسم حضرت عباسی یا دم خروس؟
در خصوص قانونی یا غیرقانونی بودن بیتکوین شاهد موضع‌‌گیری‌‌های مختلفی بوده‌‌ایم که در برخی موارد حتی منجر به سردرگمی در خصوص بیتکوین شده است.
در تاریخ ۲تیرماه ۹۷ بانک مرکزی خرید و فروش ارز دیجیتال یا همان بیتکوین را غیرقانونی خواند و استفاده از آن را در تمامی مراکز پولی و مالی کشور ممنوع اعلام کرد و وزیر ارتباطات نیز در تاریخ ششم مرداد از فیلترینگ سایت‌‌های خرید و فروش بیتکوین خبر داد. اما در تاریخ سوم دی ماه ۹۷، عضو شورای فقهی بانک مرکزی گفت که باید زمینه اعتماد عمومی در بحث بیتکوین فراهم شود. در تاریخ ۳۰ بهمن ۹۷ دادستان تهران بیتکوین را یک سراب خواند و گفت: «از آن‌جایی که بیتکوین قابل ردیابی نیست، مشکلات زیادی در کشور رخ خواهد داد، اما هنوز پرونده‌ای برای این بحث تشکیل نشده. بنده به همه توصیه می‌کنیم ورود به این بحث حتما با خطراتی برای آنها مواجه خواهد بود و ممکن است سرمایه آنها از بین برود.»
در تاریخ ۱۸ اسفند ماه۹۷ رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در خصوص معامله با بیتکوین نظر مخالفی را ارائه داد و با بیان این‌که صدق معامله در بیتکوین مشکوک است، گفت: «با ضوابط فقهی که داریم، نمی‌توانیم آثار صحت را بر معامله با آن قائل شویم.»
این اظهار نظرهای ضدونقیض ادامه داشت تا این‌که در تاریخ ۱۷ تیر ماه سال جاری وزیر کشور خواستار بررسی و سامان‌دهی به فعالیت بیتکوین در کشور شد.
رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در همین تاریخ بخش زیادی از فعالیت‌‌هایی را که به وسیله بیتکوین انجام می‌‌شود، غیرقانونی خواند و از بررسی مسائل مربوط به بیتکوین در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز خبر داد.
و درنهایت تاریخ ۲۸ تیر ماه نیز گمرگ ایران طی بخش‌نامه‌‌ای تعرفه‌‌ای برای دستگاه استخراج ارز دیجیتال در نظر گرفت. این به آن معناست که واردات دستگاه استخراج ارز دیجیتال از این تاریخ به بعد قانونی است و در زمره کالاهای قاچاق قرار نمی‌‌گیرد. این در صورتی است که دقیقا ساعاتی بعد خبر کشف ۳۸ دستگاه ماینر در اهواز و دستگیری چهار نفری که با این دستگاه‌‌ها کار می‌‌کردند، در همان تاریخ منتشر شد. در متن این خبر از کلمه متهم برای دارندگان دستگاه استفاده شده و آمده متهمان قصد فرار داشتند که پلیس با استفاده از سلاح موفق به دستگیری آنان شد.
دقیقا فردای روزی که بخش‌نامه تعرفه برای استخراج دستگاه ارز دیجیتال ابلاغ شد هم خبر کشف هفت عدد دستگاه بیتکوین و ارجاع آن به مراجع قضایی از سوی ماموران مبارزه با قاچاق کالا و ارز به ارزش ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون ریال در کبودرآهنگ ( شهری در همدان) منتشر شد.
باید دید آیا موضع‌‌گیری‌‌‌‌ها درباره بیتکوین فقط در رسانه‌‌ها مثبت باقی خواهد ماند، یا در عالم واقع هم شاهد فعالیت‌‌های بدون مانع و دستگیری ماینرها خواهیم بود؟
استخراج بیتکوین با واتس‌‌آپ یا تلگرام
استفاده از بیتکوین تا چند ماه پیش به صورت جسته و گریخته بود و شاید کسانی که در زمینه مسائل اقتصادی ماهرتر بودند، از وجود چنین ارزی خبر داشتند، اما از چند ماه گذشته بیتکوین تبدیل به یک اپیدمی شد. این اپیدمی تا جایی پیش رفت که ما شاهد رشد کلاس‌‌های آموزشی و خرید و فروش تجهیزات استخراج بیتکوین در دارک‌‌وب ایران (دیوار) بودیم.
مثلا درست است که در همه اخبار مربوط به کشف دستگاه‌‌های بیتکوین قیمت این دستگاه میلیونی تخمین زده می‌‌شود، اما توانستم فردی را پیدا کنم که آتش انداخته بود به جان مالش و دستگاه استخراج بیتکوین را با یک قیمت باورنکردنی، آن هم ۵۰ هزار تومان می‌‌فروخت! با شماره‌ای که در صفحه قرار داده است، تماس می‌‌گیرم و متوجه می‌‌شوم اصلا به دستگاه ماینر که در اخبار درباره‌‌اش خوانده‌‌ام، نیاز نیست. شما می-توانید بدون هیچ سرمایه‌‌ای بر روی گوشی موبایلتان یا حتی با لپ‌‌تاپ و اینترنت ساده بیتکوین استخراج کنید. بدین صورت که ۵۰ هزار تومان ناقابل را برای شماره تماسی که در دیوار قرار داده شده است، می-فرستید و از طریق واتس‌‌آپ یا تلگرام یک لینک دریافت می‌‌کنید. برای دریافت فایل از طریق این لینک که باید در مرورگرتان کپی شود، به فیلتر‌‌شکن نیاز دارید. فایل را دانلود کنید و بخوانید. فروشنده می‌‌گوید با خواندن این فایل شما می‌‌توانید استخراج بیتکوین را یاد بگیرید، بدون این‌که به هیچ دستگاهی نیاز داشته باشید.
آگهی بعدی هم مربوط به فروش کانکس و کانتینر فارم دستگاه ماینینگ بود. اولین سوال فروشنده این است که چند دستگاه دارید؟ فکر کردم دستگاه‌‌ها باید زیاد باشد و نباید عدد یک رقمی باشد. شانسی عدد ۱۰ را می‌‌گویم. با بی‌‌تفاوتی می‌‌گوید: «۱۰ دستگاه که چیزی نیست. فضایتان چطور است؟» یادم می‌‌افتد در یک خبر خوانده بودم چند دستگاه در یک سوله کشف شده است. می‌‌گویم: «در یک سوله.» می‌‌گوید: «یک کانتینر ۱.۵ در ۱.۵ متر کافی است که می‌‌شود ۱۷ میلیون.»
۱۷ میلیون تومان رقم یک مکان نگه‌داری برای دستگاه ماینینگ است.
آگهی بعدی هم مربوط به آموزش ماینینگ با تخفیف ۳۰ درصدی بود. با شماره تماسی که گذاشته شده، تماس می‌‌گیرم. صاحب شماره تلفن می‌‌گوید: «کلاس‌‌های ما خصوصی است. سه جلسه دو ساعته آموزش ماینینگ داریم و هزینه آن ۱۵۰ هزار تومان است.»
می‌‌پرسم: «کلاس خصوصی یعنی دو نفر؟ فقط من و شما؟»
می‌‌گوید: «بله.»
تلفن را بدون خداحافظی قطع می‌‌کنم و می‌‌روم تا در گوگل دنبال سایت‌‌ها و آموزش‌‌گاه‌‌های آموزش بیت-کوین بگردم.
یک‌سری سایت‌‌ها هم مدعی آگهی آموزش بیتکوین به صورت غیرحضوری و بدون هیچ سرمایه‌‌ای را زده‌‌اند. کاملا اتفاقی یاد آموزش زبان نصرت یا آموزش زبان در خواب می‌‌افتم.
چند سایت دیگر هم هستند که بدون این‌که آدرس یا شماره تماسی از خودشان به جا بگذارند، آگهی فروش فایل یا یک فلش همراه با فایل آموزشی را گذاشته‌اند و تنها راه ارتباطی با آنها نیز یک آیدی تلگرام یا ای‌میل است. با یکی از این سایت‌‌های آموزشی که دو شعبه هم دارد، تماس می‌‌گیرم. این مرکز آموزشی در میرداماد قرار دارد و هزینه آموزش در آن حدود دو میلیون و ۴۰۰ هزار تومان است. این دوره شش جلسه است که هفته‌‌ای یک بار در روز پنج‌شنبه از ساعت چهار تا هشت‌ونیم شب برگزار می‌‌شود که ساعات آموزش حدودا ۲۴ ساعت است.
Xرا پیدا کنید و صاحب بیتکوین شوید
یادتان هست در دوران دبیرستان چقدر برای پیدا کردن x زحمت می‌‌کشیدیم؟ چقدر دلمان می‌‌خواست ریاضی بزرگ شود و قبول کند که x رفته و نمی‌‌شود پیدایش کرد. حالا یکی از کسانی که هم‌‌اکنون در بازار استخراج بیتکوین فعال است، گفت در واقع فرایند استخراج بیتکوین همین پیدا کردن x است. بدین صورت که مخترع ناشناس بیتکوین یک‌سری معادلات بسیار پیچیده ریاضی در شبکه غیرمتمرکزش طرح کرد که هرکس موفق به حل کردن آن معادلات بسیار پیچیده شود، شبکه به عنوان پاداش به او یک بیت-کوین می‌‌دهد. برای به دست آوردن یک بیتکوین باید تعداد خیلی زیادی معادله حل شود، و به نسبت مقداری که از حجم معادلات مشخص شده برای یک بیتکوین حل کنید، شبکه به شما همان‌قدر بیتکوین می‌‌دهد؛ مثلا اگر یک پنجم معادلات را حل کنید، شبکه به شما یک پنجم بیتکوین می‌‌دهد.
کار دستگاه ماینینگ هم در واقع همین است. یک دستگاه کمی بزرگ‌‌تر از منبع تغذیه کامپیوتر با قدرت پردازش بسیار بالا که این معادلات را حل می‌‌کند.
تخم کارت گرافیک را ملخ خورده!
این فعال حوزه بیتکوین می‌‌گوید دو سال گذشته که برای کامپیوتر شخصی‌‌اش به دنبال کارت گرافیک بوده، در هیچ جای بازار اثری از این وسیله نمی‌‌دیده. تا این‌که متوجه می‌‌شود کارت گرافیک همان وسیله‌‌ای است که با آن بیتکوین استخراج می‌‌شود.
او می‌‌گوید در چند سال اخیر اما حوزه بیتکوین رشد خوبی داشته. او روند پیشرفت عملیات ماینینگ را توضیح می‌‌دهد و تشریح می‌‌کند اصلا فرایند استخراج بیتکوین چطور به اینجا رسید و دستگاه ماینینگ از کجا پیدا شد. «در گذشته ابتدا با موبایل و به وسیله یک مرورگر این معادلات پیچیده ریاضی حل میشد و بیتکوین استخراج میشد که روشی بس زمان‌‌بر بود. (مثل همان آگهی آموزش بیتکوین که در بالا گفتیم.) بعد از آن افراد به وسیله کامپیوتر شخصی و در خانه خود اقدام به استخراج بیتکوین می‌‌کردند، اما چون قدرت پردازش کامپیوتر خانه نسبت به حجم معادلات اندک بود و به همان مقدار برق مصرفی بسیار بالا بود، این روش نیز سودآور نبود، چراکه هم برق زیادی مصرف میشد و از طرفی هم چون قدرت پردازش کم بود، سود آن‌چنانی عاید فرد نمیشد و فرد در طول یک ماه حجم خیلی خیلی اندکی از معادلات را پیش برده بود. تعداد دستگاه را هم نمیشد بالا برد، چون ممکن بود فیوز بپرد، زیرا برق شهری ظرفیت چنین حجم بالایی را ندارد. پس این روش هم منسوخ شد و جای آن یک‌سری دستگاه با حجم متوسط با قدرت پردازش بالا آمد. معیار سنجش قدرت پردازش دستگاه ماینر Hash rate است که هرچقدر بالاتر باشد، عملیات استخراج بیتکوین سریع‌‌تر جلو می‌‌رود.»
او می‌‌گوید در این بازار هم مثل همه بازارها پر از افراد سودجو است. این دستگاه حدود ۴۰۰ یا ۵۰۰ دلار قیمت دارد که حدود پنج یا شش میلیون تومان می‌‌شود، اما فروشنده آن را به دو برابر قیمت، یعنی حدود ۹، ۱۰ میلیون می‌‌فروشد. البته الان دستگاه‌‌های بهتری با قدرت پردازش بالاتر به بازار آمده که قیمت آنها حدودا ۱۲ میلیون است.
پول، پول می‌‌آورد
حتما شما هم با خواندن این اطلاعات جذاب و مهیج به سرتان زد بروید بیتکوین استخراج کنید. اما این عرصه هم مثل تمام عرصه‌‌های دیگر مختص کسانی است که سرمایه خوبی دارند. فرد برای استخراج یک بیتکوین باید حداقل پنج دستگاه ماینر داشته باشد. قیمت هر ماینر حدود ۱۰ میلیون است. یعنی حدود ۵۰ میلیون فقط هزینه دستگاه استخراج ارز دیجیتال است؛ و البته که شما نمی‌‌توانید با برق شهری بیتکوین استخراج کنید، چراکه حتی کم‌‌مصرف‌ترین دستگاه هم ماهانه حدودا ۱۲۰۰ولت برق مصرف می‌‌کند.
پس شما باید در یک شهرک صنعتی یک سوله داشته باشید تا بتوانید بیتکوین استخراج کنید. سوله هم مجانی نیست و قیمت یک سوله در یک شهرک صنعتی که برقش قابل استفاده برای استخراج بیتکوین باشد هم کم نیست. در ضمن این سوله باید خنک باشد و تهویه مناسبی داشته باشد. پس بهتر است یک کانتینر یا کانکس (از همان ۱۷ میلیونی‌‌ها که پیش‌تر ذکر شد) برای دستگاه‌‌هایتان بخرید. اما این دستگاه‌‌ها سروصدای زیادی دارند. هر یک دستگاه به اندازه سه سشوار روشن سروصدا دارد. یعنی پنج دستگاه اندازه ۱۵ سشوار روشن سروصدا دارند. گشت‌‌های پلیس هم در شهرک‌‌های صنعتی از همین سروصداها متوجه عملیات استخراج می‌‌شوند. پس بهترین حالت برای افرادی است که یک کارگاه یا کارخانه دارند که کارگران در آن دو شیفت در حال کار کردن هستند و وقتی پلیس آمد و علت سروصدا را جویا شد، بتوان گفت کارگران مشغول کارند. به این علت گفته می‌‌شود دو شیفت، چراکه نمی‌‌توان دستگاه ماینینگ را صبح روشن کرد و شب خاموش کرد و دستگاه باید ۲۴ ساعت روشن باشد تا بتوان با حداقل پنج دستگاه ماینینگ در عرض یک سال یک بیتکوین استخراج کرد.
رویارویی دو قطب اقتصادی
چین و آمریکا با بیتکوین
یکی از مهم‌ترین انتقاداتی که به بیتکوین وارد می‌‌شود، این است که ارزش بیتکوین ارزش ذاتی نیست و هر آن بالا و پائین می‌‌شود. مثلا یک بار قیمت هر بیتکوین تا مرز ۱۳ هزار دلار رفت و الان در حدود ۱۰ هزار دلار است.( مبلغی که گوگل به شما نشان می‌‌دهد با احتساب قیمت ۴۲۰۰ هزار تومان برای هر دلار است) مثلا با یک سخنرانی انتخاباتی در آمریکا قیمت بیتکوین به یک‌‌بار افول می‌‌کند یا ناگهان بالا می‌‌رود. اما از این بابت نگران نباشید. پشتوانه هر پولی اقتصاد آن کشور است و این‌‌بار پشتوانه این پول نه آمریکای پرهرج‌ومرج، بلکه چین است. یعنی دستگاه ماینر باید به یک استخر (سروری که منبع استخراج بیتکوین است) متصل شود. این استخرها در چین قرار دارند. البته از یک بابت نگران باشید، چراکه کل بیت‌‌کوین‌‌های موجود در جهان حدود ۲۱ میلیون است که از این تعداد حدود ۱۷ میلیون آن استخراج شده و علت قیمت بالای بیتکوین هم همین محدودیت است؛ درست مانند طلا. البته گفته می‌‌شود قرار است تدابیری اندیشیده شود و سرعت استخراج بیتکوین کمتر شود تا استخراج تمام بیت‌‌کوین‌‌های جهان مدت زمان بیشتری طول بکشد. در واقع یک اصطلاح در این بازار است که می‌‌گوید هر چقدر تعداد فعال در شبکه بالا برود، سختی شبکه بیشتر می‌‌شود. اما با این تدابیر قرار است سختی شبکه کمتر شود. مثلا اگر با پنج دستگاه می‌‌شود در عرض یک سال یک بیتکوین استخراج کرد، با پنج دستگاه بتوان نصف یک بیتکوین در عرض یک سال استخراج کرد.
خیالت از بابت کیف پولت راحت باشه
اظهار نظرها درباره بیتکوین به قدری متفاوت است که گاه کلافه‌‌کننده می‌‌شود. از طرفی راحتی آن و از طرفی سرمایه اول و ریسک بالا رودرروی یکدیگر قرار دارند. اما ناگفته نماند که یکی از مزایای خوب بیتکوین امنیت بسیار بالای آن است. همان‌طور که گفته شد، این شبکه سرور مرکزی ندارد و هر قطعه از اطلاعات بین کاربران پخش شده است. این ویژگی هک کردن شبکه را عملا غیرممکن می‌‌کند. از طرفی هم تراکنش‌های این شبکه غیرقابل ردگیری است و در واقع بیتکوین یک راه برای دور زدن تحریم‌‌هاست. از طرف دیگر، نمی‌‌توان بیتکوین را دزدید و اگر هم دزدیده شود، به سبب امنیت بالا هیچ استفاده‌‌ای برای دزد ندارد، چراکه بیتکوین یک اعتبار مجازی است که از طریق آدرسی که در همان ابتدا به دستگاه می‌‌دهید، به کیف پول مجازی شما ریخته می‌‌شود. اپلیکیشن این کیف پول مجازی هم موجود است که به‌راحتی روی گوشی موبایل قابل نصب است. البته کیف پول‌‌های فیزیکی هم وجود دارند که قیمتشان حدود سه، چهار میلیون تومان است و شبیه یک فلش مموری هستند. با دیدن این قیمت‌‌ها بیشتر می‌‌فهمیم که چرا قدیمی‌‌ها می‌گفتند پول، پول می‌‌آورد.
