در آغاز قرن بیستم، نوستالژی از یک سو به‌عنوان «بی‌وطنی جغرافیایی انسان» مطرح مى‌شود، نوعى خس فقدان مدرن و از دست دادن ریشه‌ها که از جان آدمى سربیرون می‌آورد. ژان ژاک روسو نیز به فوران احساس نوستالژی در سربازان سوییسی پس از شنیدن یک ملودی خاطره‌انگیز نوشته است. مارسل پروست در رمان «در جست‌وجوی زمان ازدست‌رفته» از قهرمان داستانش پس از نوشیدن یک چای و نوشیدنی خاص مى نویسد، که یک‌باره به یاد گذشته و دوران کودکی‌اش همراه با عمه‌اش می‌افتد، گذشته شیرینی که در آن یک کودک خوشبخت بود و نه یک مرد بالغ بیزار از دنیا. رمان «جهالت» میلان کوندرا را هم می‌توان به‌عنوان نمونه‌ای از یک اثر نوستالژیک نام برد.
شواهدى نیز وجود دارد از نوستالژی برانگیخته‌شده از دلِ منظره‌ها، طعم‌ها و بوهای خاص که یادآور کودکی هستند. یک نویسنده آمریکایی به نام فیشر سرآمد دیگر نویسندگان در نوشتن کتاب‌هایی در مورد نوستالژی‌های ناشی طعم است. به دنیای طعم‌ها خوش آمدید.
یونس یونسیان
به «مینیون» خوش آمدید، با کافه نوستال به سراغ شیرینی‌فروشی‌ها و کافه قنادی‌ها می‌رویم: بر خیابان سعدی، کمی پایین‌تر از تقاطعش با خیابان انقلاب، نبش خیابان هدایت، مغازه‌ای ۷۸ ساله ایستاده است. شکلات و شیرینی‌سرای «مینیون» که نامش به معنای «لطیف» است، مغازه‌ای که صاحبانش از انقلاب کمونیستی اوکراین گریختند و به ایران آمدند. خانواده اوکراینی که در کشورشان نان و شیرینی می‌پختند، در تهران همین کار را ادامه دادند. روبن، پسر خانواده که اداره شیرینی‌سرای مینیون به عهده اوست، از زبان پدر و مادرش تعریف می‌کند، از روزهای جنگ جهانی و سهمیه‌بندی نان و آرد در شهر تهران، پس از خوابیدن آتش جنگ دوم جهانی خانواده روبن آرام آرام نانوایی را تعطیل کردند. آن‌ها با پخت شیرینی تلاش کردند تا کام تلخ مردم از جنگ را با شیرینی و شکلات تغییر دهند. دستور بعضی از شیرینی‌های روسی مثل زاوارنا و پسوژنی نخستین بار در مینیون عرضه شد.
محو شدن بوی وانیل از راسته خیابان میرزای شیرازی: زمانی هر کسی سراغ شیرینی مربایی خوش‌مزه و کیک‌های تولد با طعم‌های اصیل را می‌گرفت، آدرس کافه قنادی نوبل در خیابان میرزای شیرازی پلاک ۴۲ را می‌دادند. شیرینی‌فروشی‌ای که در میان تعداد زیادی قنادی توانست سری بلند کند و به‌خاطر کیفیت و حال‌وهوایش، بیش از ۵۰ سال، مشتری و هوادار را به مغازه‌اش بکشاند و کامشان را شیرین کند. نوبل را می‌توان نسل دوم از شیرینی‌فروشی‌های تهران دانست، نسل دوم قنادی‌های قدیمی تهران در ۵۰ سال گذشته یعنی قنادی مینیون، هانس، لادن و لرد که پس از جنگ جهانی دوم شکل گرفتند و توانستند سالیان سال طعم‌های متفاوتی از کیک و شکلات و شیرینی را به خانه‌های مردم آورده و کامشان را شیرین کنند.
برای خرید بهترین دسر‌ها یا یک فنجان قهوه مطبوع، به قنادی نوبل واقع در خیابان میرزای شیرازی باید رفت. قنادی‌ای که فاصله کمی با کافه قنادی لرد داشت و در سال ۴۲ خورشیدی افتتاح شده بود. نوبل روزگاری بهترین نان خامه‌ای تهران را عرضه می‌کرد. این نان خامه‌ای دارای لایه‌های نازک نان ترد و پوشیده از خامه مخصوص و پودر قند بود. پای هلو و گیلاس قنادی نوبل نیز در میان اهالی شیرینی‌باز تهران بسیار محبوب بودند. در سال‌های گذشته، این قنادی جای خود را به یک واحد کله‌پزی داد. صاحب قنادی نوبل گویی مغازه را به فروش رسانده و به آمریکا مهاجرت کرده بود و به همین راحتی یک قنادی خاطره‌انگیز و قدیمی برای همیشه از صفحه روزگار محو شد.
قنادی لادن و دانمارکى‌هایش: قهرمان داستان حاج محمود لادن مقدم است. مردی که خودش و قنادی‌اش متولد فصل بهار هستند. متولد فروردین ماه. حاج محمود متولد ۱۳۱۳ خورشیدی است. پدر او هم قناد بوده است و شغل قنادی را از پدر به یادگار دارد. حاج احمد پسر بزرگ خانواده هم کسب‌وکار پدر را زمین نگذاشته است. او راه را از باز کردن این مغازه در جنوب شهر تهران شروع کرده و تا امروز ادامه داده است. سال‌ها بعد که محمود پسر دوم کمی بزرگ‌تر شد، اداره این مغازه را به او داد و خودش زندگی را جمع کرد و به شمیرانات کوچ کرد. ۵۰ سال پیش شعبه تجریش لادن این‌گونه افتتاح می‌شود و پا می‌گیرد. حاج قاسم برادر سوم هم با شریکش به سراغ شعبه سعادت‌آباد می‌روند.
حوالی سال ۵۹ خورشیدی بود که یک قنادی به نام شیرینی‌سرا در یکی از کوچه‌های فرعی یوسف‌آباد شروع به کار کرد. قنادی در طبقه اول یک ساختمان دو طبقه شمالی واقع بود، و از این‌رو برای ورود به آن باید از محوطه یک حیاط عبور می‌کردید. و همین موضوع کم‌کم به یک مزیت و تفاوت بدل شد، شیرینی‌فروشی‌ای که کم‌کم با کیک‌های شکلاتی با آلبالو، ناپلئونی‌ها، تارت‌های توت فرنگی و شیرینی‌های خشک نوستالژیک دورنگش به خاطره جمعی اهالی یوسف آباد و درنهایت به یک شیرینی‌فروشی و برند معتبر قنادی در تهران تبدیل شد. شیرینی فروشی‌ای که روزگاری برای باقلوایش از میدان فوزیه راهی محله یوسف‌آباد می‌شدیم، و قنادی‌های تهران برای من همیشه یادآور جهان‌شناسی شیرینی‌محورم هستند.
کافه قنادی لرد: این کافه قنادی، یکی از قنادی‌های قدیمی تهران با نام قنادی لرد است که در ابتدای خیابان ویلا قرار دارد. این قنادی از سال ۱۳۴۴ افتتاح شده است و تا امروز دایر است. قنادی لرد مشتریان پروپاقرص و طرفداران خاص خودش را دارد. شیرینی‌های متنوع نظیر تارت‌های قنادی لرد از محبوب‌ترین شیرینی‌های این قنادی هستند. علاوه بر شیرینی‌های خشک، نان خامه‌ای‌های خوش‌مزه‌ای را هم می‌توانید از قنادی لرد تهیه کنید. قنادی لرد، کافه‌ای در طبقه دومش هم دارد که قهوه ترکش را پیشنهاد می‌دهیم.
جعبه شیرینی ناپلئونی: مغازه بنفش، صورتی و زرشکی که در گذر سال‌ها هنوز اتمسفر قدیمی و اصیل خود را حفظ کرده و فضای داخلی آن به‌ویژه چیدمان و مدل یخچال‌ها هنوز هم حال‌وهوای دهه ۵۰ را دارد. شیرینی ویول که جان و دل اهالی خیابان وزرا برده و به نوعی یکی از قلب‌های تپنده این ناحیه است. شیرینی‌فروشی وزرا یا همان ویول سابق که هنوز برای مشتریان قدیمی و طرفداران خاص خودش حکم ماشین زمان عجیبی را دارد که عطر و بوی شیرینی‌هایش بازگشت به ۴۰ سال قبل است. ویول در زبان فرانسه به بنفش ملایم گفته می‌شود، که نمادی از آرامش روح و جان است. محصول منتخب و بالینی من در ویول، شیرینی ناپلئونی است که از لایه‌های خمیر فرانسوی به همراه کرم خامه تشکیل شده و شهرتش را مدیون دیزاین فوق‌العاده نوستالژیک و قدیمی‌اش است.
شماره ۶۹۳
