درباره طاعون این‌روزها؛ کرونا
نسیم بنایی
سرما مدتی است که از راه رسیده و با خودش یک مهمان ناخوانده آورده، مهمانی که هنوز منشأ آن مشخص نیست: ویروس کرونا. چند وقت پیش بود که سروکله ویروس مرگ‌بار کرونا در یکی از شهرهای چین به اسم ووهان پیدا شد. طولی نکشید که ویروس به کل کشور و بعد هم به چند کشور جهان از آمریکا گرفته تا اروپا سرایت پیدا کرد. حالا جهان در هراس یک بیماری مسری است که هنوز شناخت زیادی از آن ندارد. تا کنون اکثر کسانی که به این ویروس مبتلا شده‌اند، در چین بوده‌اند. اکثر قربانیانی که جان خود را از دست داده‌اند هم چینی بوده‌اند و در همان کشور چین از دنیا رفته‌اند. اما وضعیت به قدری خطرناک است که هم سازمان بهداشت جهانی و هم ایالات متحده، وضعیت اضطراری در زمینه سلامت اعلام کرده‌اند. ترس از شیوع این ویروس باعث شده همه دست به دست هم بدهند و راهی برای مقابله با آن پیدا کنند. هنوز چیز زیادی در مورد این ویروس نمی‌دانیم، به‌ویژه دو عامل اساسی هنوز ناشناخته است: نخست این‌که این ویروس با چه سهولتی از انسانی به انسان دیگر منتقل می‌شود و دوم این‌که چه تعداد از مبتلایان وضعیت بحرانی و مرگ‌بار پیدا می‌کنند.
مشاهده تجربی مبتلایان به این ویروس نشان می‌دهد که احتمال مرگ با این ویروس، دو درصد است. از همان ابتدا، ۸۲درصد از چینی‌هایی که مبتلا شده بودند، به صورت خفیف بیمار بودند، ۱۵درصد دچار بیماری شدید شده بودند و سه درصد هم در وضعیت بحرانی به سر می‌بردند. به‌هرحال، اکنون برآوردها نشان می‌دهد دست‌کم دو درصد از افرادی که به این ویروس مبتلا می‌شوند، جان خود را دست خواهند داد. اما ابعاد آسیب‌رسانی این ویروس هنوز ناشناخته است. مشکل این‌جاست که بسیاری از افراد علایم معمولی را نشان نمی‌دهند و به همین دلیل شناسایی تعداد افراد مبتلا به این ویروس کمی دشوار است. کارشناسان نمی‌توانند با قاطعیت بگویند چه کسی با چه علایمی، خطرناک محسوب می‌شود و می‌تواند تهدیدی در این زمینه باشد. ظاهرا کودکان کمتر از افراد میان‌سال و سال‌خورده در معرض خطر هستند؛ کسانی‌که بیماری دیابت نوع ۲ دارند هم در معرض خطر بیشتری قرار دارند و در صورت ابتلا به این ویروس، علایم شدیدتری از خود نشان می‌دهند.
بسیاری از کشورها از جمله آمریکا، ورود مسافران چینی را ممنوع کرده‌اند. مسافرت به چین هم به صورت کلی ممنوع شده است. تا این لحظه بیش از ۱۵ مورد مبتلا به این ویروس در ایالات متحده شناسایی شده است. اما خطر آن برای آمریکا هنوز پایین است. اما چه چیزهایی باید درباره این ویروس بدانیم؟
ویروس کرونا چیست؟
کرونا یعنی هاله یا حلقه نور خورشید؛ ظاهر این ویروس شبیه به همین تاج‌هاست و از سطح آن ساطع می‌شود. به همین دلیل است که به این ویروس، کرونا می‌گویند. کرونا می‌تواند هم حیوانات و هم انسان‌ها را مبتلا کند. مشکلاتی که برای بدن ایجاد می‌کند نیز سیستم تنفسی را درگیر می‌کند و بیماری‌های مربوط به دستگاه تنفسی را در بدن ایجاد می‌کند. عفونت ناشی از آن می‌تواند شبیه به سرماخوردگی معمولی باشد، اما در موارد حاد و وخیم می‌تواند سندرم‌های حاد تنفسی حتی شبیه به سارس را ایجاد کند. سارس هم ویروسی شبیه به کرونا بود که در سال ۲۰۰۳ شایع شد و جان ۸۰۰ نفر از انسان‌ها را گرفت. گفته می‌شود که کرونا، نوع پیشرفتهای از سارس است.
کرونا چقدر خطرناک است؟
ویروس‌ها عموما ناشناخته هستند و ناشناخته می‌مانند. پزشک‌ها هنوز نتوانسته‌اند به شناخت دقیق ساده‌ترین ویروس‌ها هم دست پیدا کنند. کرونا هم ویروسی جدید است که چیز زیادی درباره آن نمی‌دانیم. حتی پزشک‌هایی که در ووهان به صورت مرتب با این ویروس سروکار داشته‌اند، هنوز نمی‌توانند به صورت شفاف در مورد آن چیزی بگویند. میزان مرگ‌ومیر ناشی از این ویروس هم هنوز به صورت دقیق مشخص نیست. شیوه‌های تشخیص هم هنوز دقت بالایی ندارد. کیت‌هایی که با آن، ویروس کرونا را تشخیص می‌دهند، یک‌باره تغییر کرد و همین تغییر باعث شد یک‌شبه تعداد مبتلایان به این ویروس، ۱۴هزار و ۸۰۰ نفر بیشتر اعلام شود. ظاهرا بچه‌ها کمتر در معرض ابتلا به این ویروس هستند. مردان میان‌سال هم بیش از بقیه در معرض خطر قرار دارند. به‌هرحال، هر بار که سروکله یک ویروس جدید پیدا می‌شود، مدتی طول می‌کشد تا درباره آن اطلاعات جمع‌آوری شود. ویروس کرونا هم با سرعت در حال افزایش است، اما اطلاعات کمی در مورد آن وجود دارد.
ویروس کرونا چگونه منتقل می‌شود؟
اکثر ویروس‌های تنفسی از طریق عطسه و سرفه منتقل می‌شوند. مقامات چینی در ابتدا می‌گفتند احتمال ابتلای انسان به انسان بسیار پایین است. اما اکنون کاملا مشخص است که بسیاری از افراد از دیگر افراد به این ویروس مبتلا شده‌اند. ظاهرا این ویروس کاملا مسری است و به‌سرعت منتقل می‌شود. این خبر بدی است. بسیاری از افراد نمی‌دانند که مبتلا هستند و در آن دوره به محل کار، ورزشگاه یا اماکن مذهبی شلوغ می‌روند و در نزدیکی سایر افراد نفس می‌کشند. همین تنفس در نزدیکی سایر افراد می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند. کارگرانی که در زمینه بهداشت و درمان خدمت‌رسانی می‌کنند، قطعا بیشتر در معرض ابتلا به این ویروس هستند. بیمارستان یکی از خطرناک‌ترین نقاط در این زمینه است.
ویروس کرونای جدید از کجا آغاز شد؟
هشتم ژانویه بود که نیویورک‌تایمز گزارش داد دانشمندان چینی ۵۹ فرد مبتلا به ویروس کرونا را در ووهان در چین شناسایی کرده‌اند. آن افراد همگی ماهی زنده می‌فروختند، یا در زمینه حیوانات و پرندگان کار می‌کردند. بازار آن‌ها بلافاصله بعد از این خبر تعطیل شد. ظاهرا ویروس سارس هم از بازار حیوانات شروع شده بود. نوع خاصی از ویروس کرونا ظاهرا از شترها به انسان‌ها منتقل می‌شود. هنوز مشخص نیست کدام حیوان منشأ اصلی این ویروس بوده است. تخریب بازار گوشت ووهان هم باعث شده شناسایی حیوانی که منشأ این ویروس بوده، به‌کلی ناممکن شود. برخی می‌گویند خفاش‌ها منشأ این ویروس بوده‌اند. به‌هرحال خفاش‌ها با بسیاری از ویروس‌ها هم‌زیستی دارند و یکی از آن ویروس‌ها، کرونا است. اما یکی از مهم‌ترین احتمالات این است که کرونا از خفاش به حیوانی دیگر و از آن حیوان به انسان‌ها منتقل شده باشد.
به دنبال چه علایمی باشیم؟
علایم و نشانه‌های این ویروس شامل تب، سرفه شدید و مشکل در تنفس یا کم آوردن نفس می‌شود. این بیماری به‌شدت ریه‌ها را درگیر می‌کند. انواع خفیف‌تر آن به آنفولانزا یا سرماخوردگی شدید شباهت دارد و به همین دلیل تشخیص این ویروس را دشوار می‌کند. این علایم گاهی ۱۰ روز تا دو هفته طول می‌کشد تا خودش را نشان بدهد. اگر تب دارید، یا سرفه می‌کنید و اخیرا در چین بوده‌اید، بهتر است با سایر افراد در ارتباط نباشید. به‌هرحال امکان انتقال این ویروس در این شرایط وجود دارد.
آیا درمانی برای این ویروس وجود دارد؟
آزمایش‌هایی صورت می‌گیرد که می‌توان از طریق آن‌ها، ابتلای افراد به این ویروس را شناسایی کرد. مقامات چینی موفق شده‌اند آزمایش‌هایی برای شناسایی این ویروس طراحی کنند که ظاهرا دقت بالایی دارد. کیت‌هایی هم برای شناسایی این ویروس وجود دارد. دست‌کم ۳۰ کیت به کشورهای دیگر ارسال شده که بتوانند به کمک آن، ویروس کرونا را شناسایی کنند. اما متاسفانه این کیت‌ها مشکلاتی داشت و درنتیجه باعث شد بسیاری از افراد مبتلا به این ویروس شناسایی نشوند و این ویروس بیشتر منتقل شود.
تنها راهی که در حال حاضر به عنوان درمان برای این ویروس شناخته می‌شود، اقدامات حمایتی است. برای مثال بیماران با کمبود اکسیژن مواجه هستند، دستگاه‌هایی برای حمایت تنفس وجود دارد که هوا را در صورت نیاز وارد ریه‌های بیمار می‌کند تا فرد بتواند نفس بکشد. بیماران باید استراحت مطلق داشته باشند و تا می‌توانند، مایعات مصرف کنند. ویروس‌ها راهی برای درمان ندارند، سیستم ایمنی بدن خودش باید کارش را انجام دهد تا دوره فعالیت آن ویروس سپری شود و بدن دوباره خودش را سرپا کند. هیچ دارویی برای درمان این ویروس تایید نشده و تنها شیوه درمان همان دستگاه‌های تنفسی است که در شرایط ویژه برای بیماران مبتلا به این ویروس استفاده می‌شود. مقامات چینی به دنبال داروهایی هستند، اما هنوز دارویی برای درمان این ویروس ابداع نشده است.
چقدر طول می‌کشد
تا واکسن آن وارد بازار شود؟
شاید ماه‌ها و حتی سال‌ها طول بکشد تا واکسنی برای ویروس کرونا ایجاد شود. فناوری قطعا توسعه پیدا کرده و بهبودهایی در این زمینه حاصل شده است. شرایط جهانی هم بهبود پیدا کرده است. اما واکسن‌ها هنوز بسیار گران هستند و تهیه آن‌ها کار ساده‌ای نیست. هر بار که موجی از یک ویروس به راه می‌افتد، دانشمندان بسیج می‌شوند تا واکسن آن را تولید کنند. برای مثال وقتی سارس شیوع پیدا کرد، ۲۰ ماه طول کشید تا واکسن آن در اختیار انسان‌ها قرار بگیرد. البته این ویروس به‌کلی از بین رفت و به همین دلیل هیچ‌گاه آن واکسن مورد استفاده قرار نگرفت. در مورد ویروس زیکا در سال ۲۰۱۵ هم شش ماه طول کشید تا واکسن آن وارد بازار شود. اکنون این امید وجود دارد که با پیشرفتهای صورت‌گرفته، واکسن کرونا زودتر تولید شود. اما باز هم کار ساده‌ای نیست. واکسن باید ایمن و موثر باشد. پیش‌بینی می‌شود که دست‌کم یک سال طول بکشد تا واکسن مناسب در این زمینه در اختیار افراد قرار بگیرد.
آیا باید ماسک جراحی بزنیم؟
کسانی‌که سابقه بیماری‌های تنفسی دارند، حتما از ماسک برای مراقبت از خود استفاده کنند. به‌ویژه کسانی که در معرض این ویروس قرار دارند، باید سعی کنند با کمک ماسک، خطرات را کاهش دهند. پوشیدن ماسک قطعا می‌تواند کمک‌کننده باشد. کارشناسان می‌گویند شست‌وشوی دست‌ها هم می‌تواند موثر باشد. درنتیجه در طول روز سعی کنید چندین بار دست‌های خود را بشویید. از افرادی که سرفه و عطسه می‌کنند هم تا جای ممکن فاصله بگیرید. در حال حاضر خطر ابتلا به این ویروس در سایر کشورها به جز چین، بسیار پایین است، اما این احتمال وجود دارد. درنتیجه بهتر است مراقب خودتان باشید. هر کسی که علایم را دارد، بهتر است از ماسک هم استفاده کند. به چین هم سفر نکنید!
جهان بسیج شده و همه دست به دست هم داده‌اند تا این ویروس را محدود کنند و از بین ببرند. اما کرونا هنوز هم قربانی می‌گیرد. این رویه‌های حمایتی باید ادامه پیدا کند تا ویروس کنترل شود و واکسن آن در اختیار افراد قرار بگیرد. در این شرایط، سازمان بهداشت جهانی تنها یک توصیه دارد: نترسید و از خودتان مراقبت کنید.
منبع: نیویورک‌تایمز
