در آخرین سال دولت روحانی، دانشگاه خوارزمی تهران هم صاحب انجمن اسلامی شد

انجمن‌های اسلامی از آغاز تا امروز
پیش از پیروزی انقلاب اسلامی جریان مسلطی که به‌تدریج پایه‌های فکری خودش را در دانشگاه‌ها مستحکم کرده بود، جریان چپ –مارکسیستی بود. در این میان و با گسترش طبقه متوسط و رایگان شدن دانشگاه‌ها اقشار دیگری از مردم نیز به دانشگاه‌ها ورود پیدا کردند. جوانانی که عموما بر خلاف نسل‌های اول و دوم دانشجویان انگیزه‌ها و علقه‌های مذهبی داشتند، عموما از طبقه متوسط یا فقیر جامعه بودند، چندان موافقتی با نظام پهلوی از نظر سیاسی نداشتند و بسیاری از آنان نیز عموما اهل تهران نبودند و از شهرهای دور و نزدیک به تهران و برای درس خواندن آمده بودند. عدم وجود فضای مذهبی در دانشگاه‌ها اما کار بچه‌مذهبی‌ها را تا حد فراوانی سخت کرده بود. نتیجه آن‌که عده‌ای از مبارزان و اساتید پیش‌گام در مبارزه، به‌تدریج گام در راه تاسیس تشکلی در درون و برون از کشور افتادند که در آینده‌ای نه‌چندان دور نام انجمن اسلامی دانشجویان را بر خود گرفت. بخش بزرگی از دانشجویانی که در طول این سال‌ها در انجمن اسلامی فعالیت کرده‌اند، عموما تحت تاثیر تفکرات افرادی چون دکتر علی شریعتی، مهندس مهدی بازرگان، آیت‌الله شهید بهشتی، خانواده سحابی و… بوده‌اند.
بخش بزرگی از این دانشجویان نیز بعدها و با برجسته‌تر شدن نقش امام خمینی در جریان مبارزه بر ضد پهلوی دوم تحت تاثیر ایشان قرار گرفتند، چنان‌که در سالیان بعد نام این دانشجویان به دانشجویان خط امام معروف شد. با پیروزی انقلاب اسلامی، انجمن‌های اسلامی به‌عنوان طیفی که تحت تاثیر جریان روشن‌فکری دینی قرار داشت، هماره سعی کرد تفسیر نوینی از اسلام که پاسخ‌گوی مسائل روز باشد، ارائه دهد. دانشجویان فعال در این جریان نیز با توجه به نقش وسیعی که در جریان انقلاب اسلامی و سپس حوادثی نظیر تسخیر سفارت‌ آمریکا داشتند، با دستی پر در مورد مناسبات قدرت در کشور اظهارنظر می‌کردند. با گذر از سالیان انقلاب انجمن‌های اسلامی به‌عنوان یک تشکل منسجم در دهه ۷۰ بر وزیر ارشاد مستعفی دولت هاشمی رفسنجانی فشار زیادی وارد کردند تا درنهایت در جمع دانشجویان برای انتخابات دوم خرداد ۱۳۷۶ اعلام کاندیداتوری کرد. انتخاباتی که به‌زعم برخی از کارشناسان با موج فراوان حمایت دانشجویان و قشر جوان از او به یک شگفتی بدل شد.
موج برآمده از دوم خرداد در سال‌های بعد سال‌های پررونقی را برای انجمن‌های اسلامی به وجود آورد. اگرچه با روی کار آمدن محمود احمدی‌نژاد بهار انجمن‌ها به‌تدریج رو به خزان رفت، اما درحقیقت انشعاب‌ها و جدایی در درون انجمن‌های اسلامی پیش از پایان دولت اصلاحات آغاز شده بود. با حضور احمدی‌نژاد در کاخ پاستور ورق اما چنان برگشت که انجمن‌های اسلامی به‌تدریج رو به اضمحلال و انحلال حرکت کردند. در این میان عموم انجمن‌ها به‌تدریج و سپس کامل حق فعالیت خودشان را از دست دادند و این روند پس از حوادث تلخ خرداد ۱۳۸۸ شتاب بیشتری به خود گرفت.

تدبیر و امید برای دانشجویان
با روی کار آمدن حسن روحانی به نظر می‌رسید که ورق دوباره برمی‌گردد. در گام اول تعداد زیادی از انجمن‌های اسلامی احیا شدند. اگرچه در طول سالیان قبل دانشجویانی با عقاید سیاسی اصول‌گرا از فرصت عدم حضور انجمن‌های اسلامی واقعی استفاده کرده و از دانشگاه‌های خود مجوز تشکل‌هایی با نام انجمن اسلامی دانشجویان را دریافت کرده بودند. بنابراین دانشجویان اصلاح‌طلب راهی جز این نداشتند که برای احیای انجمن‌های خود نام دیگری را انتخاب کنند. عموم انجمن‌های اسلامی دانشجویان اصلاح‌طلب در طول سه سال گذشته با نام‌های مختلفی احیا شدند که ازجمله آن‌ها می‌توان به انجمن‌های خط امام، فرهنگ و سیاست، ترقی‌خواه، نواندیش و… اشاره کرد، اما ماجرا برای همه دانشگاه‌ها بدین آسانی نبود.

خوارزمی؛ یک سرنوشت عجیب
با حضور رضا فرجی دانا در قامت وزیر علوم، دکتر محمدعلی سبحان الهی اولین گزینه‌ای بود که برای ریاست دانشگاه خوارزمی تهران (‌که در روزگاری نه‌چندان دور تربیت معلم و قبل‌تر از آن دانشسرای عالی نام داشت) انتخاب شد. سبحان الهی که در کارنامه خود استانداری دولت اصلاحات و نمایندگی مردم آذربایجان شرقی را دارد، با استقبال دانشجویان مواجه شد و به‌عنوان ریاست دانشگاه خوارزمی پای به دانشگاهی گذاشت که از ابتدا نیز در آن مسئولیت داشت و تدریس می‌کرد. چرخ اما بدین راحتی نچرخید و سبحان الهی تا حدود یک سال پیش نتوانسته بود از شورای عالی انقلاب فرهنگی حکم ریاست خودش را دریافت کند و او چند سال سرپرست دانشگاه خوارزمی بود. مثل دیگر دانشگاه‌ها دانشجویان فعال در دانشگاه خوارزمی نیز قصد کردند تا انجمن اسلامی اصلاح‌طلب و واقعی را در این دانشگاه دوباره تاسیس و به تعبیری احیا کنند. گروه اول این دانشجویان موفق به این کار نشدند. بررسی‌های خبرنگار چلچراغ نشان می‌دهد حتی این دانشجویان به دلیل قصد تاسیس این انجمن تهدید به اخراج نیز شده بودند. گروه دومی که قصد کردند انجمن اسلامی را در این دانشگاه تاسیس کنند، دانشجویان ورودی ۹۳ دانشگاه خوارزمی بودند. این دانشجویان اگرچه این‌بار موافق شدند تا مرحله اخذ موافقت اصولی نیز پیش بروند، اما با فشارهایی که به مسئولان دانشگاه وارد شد و ماجراهای عجیب و غریبی که شاید در گفتاری دیگر باید بدان پرداخت، این دانشجویان نیز در عمل نتوانستند کاری از پیش ببرند و حتی به آنان از سوی مسئولان دانشگاه گفته شد که در حد یک کانال تلگرام نیز حق فعالیت ندارند. درنهایت اما جمعی از دانشجویان ارشد و کارشناسی دانشگاه خوارزمی در ساختمان‌های تهران و کرج این دانشگاه به‌طور هم‌زمان درخواست تاسیس جامعه اسلامی دانشجویان را به مسئولان دانشگاه تحویل دادند و این‌بار ستاره اقبال این دانشجویان بلند بود و توانستند بدون هیچ مشکلی مجوز فعالیت را دریافت کنند. به نظر می‌رسد که در طول چند هفته آینده دانشجویان شورای مرکزی این انجمن میزبان جمع بزرگی از اصلاح‌طلبان خواهند بود و طی یک جشن آغاز به کار خودشان را رسما اعلام خواهند کرد. جشنی که با توجه به نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری رنگ‌وبوی دیگری خواهد داشت. شاید بازگشایی جامعه اسلامی دانشجویان در دانشگاه خوارزمی در کنار تشکلی اصول‌گرا به نام انجمن اسلامی دانشجویان که عموما از سوی دانشجویان نیز مورد اقبال قرار نمی‌گرفت، آغاز راهی باشد برای بازگشت نشاط به دانشگاهی که از سال ۱۲۹۷ تاکنون به فعالیت خودش ادامه می‌دهد و کم‌کم ۱۰۰ سالگی‌اش را جشن می‌گیرد.

شماره ۷۰۱