فهرست بلندبالایی از نویسندهها، شاعرها و مترجمان در دست داشتیم که میخواستیم از کتابهای موثر دوران نوجوانی و جوانی بپرسیم. بسیاری از آنها همراهی کردند و به پرسش ما پاسخ دادند. پرسش ما این بود:
«چند عنوان کتاب که در دوره نوجوانی و جوانی خواندهاید و روی شما تاثیرگذار بوده است.»
سهیلا عابدینی
حسین سناپور
آیدا: درخت و خنجر و خاطره شاملو؛ مرثیههای خاک شاملو؛ باغ آینه شاملو؛ سفید لعنتی دیوید لیتون.
حتما بیشتر بوده تعداد کتابهایی که خواندم، ولی یادم نیست.
احمدرضا احمدی
مجموعه آثار بالزاک، مجموعه آثار استاندال، مجموعه آثار صادق هدایت، مجموعه آثار صادق چوبک.
شیوا ارسطویی
تام سایر مارک تواین؛ هاکلبری فین مارک تواین؛ بیخانمان هکتور مالو؛ قلعه حیوانات جورج اورول؛ دختر کشیش جورج اورول.
هوشنگ مرادی کرمانی
امیرارسلان نامدار، حسین کُرد شبستری، چهار درویش، سلیم جواهری، اسکندرنامه، موش و گربه.
در دوره نوجوانی کتابی نداشتیم که بخوانیم. در روستایی که ما بودیم، کتاب نبود. بیشتر کتابهای عامیانهپسند بود.
علی موسوی گرمارودی
بیشتر رمانهای بزرگ دنیا را میخواندم.
جنگ و صلح تولستوی؛ پلی بر رودخانه درینا ایوو آندریچ؛ سرخ و سیاه استاندال؛ نهنگ سفید هرمان ملویل؛ تپههای واترینگ امیلی برونته.
مصطفی رحماندوست
بینوایان ویکتور هوگو با ترجمه مُستعان؛ خشم و هیاهو ویلیام فاکنر؛ آرزوهای بزرگ چارلز دیکنز (سعی کردم مثل این بنویسم)؛ دُنکیشوت دن کیخوته دلامانچا (باعث شد به طنزنویسی گرایش پیدا کنم)؛ هاکلبری فین مارک تواین (باعث شد به ادبیات تخیلی فکر کنم).
محمدحسن شهسواری
• وحشت در ساحل نیل، نویسنده پرویز قاضیسعید
• امیر ارسلان نامدار
• خرمگس، اتل لیلیان وینیچ
• برادران کارامازوف، فئودور داستایوسکی
• تهوع، ژان پل سارتر (این کتاب را که خواندم، فهمیدم کتابهایی هست در دنیا که آدم هیچ از آن نمیفهمد.)
بلقیس سلیمانی
حسین وارث آدم دکتر علی شریعتی؛ خداحافظ شهر شهادت دکتر علی شریعتی؛ ماهی سیاه کوچولو صمد بهرنگی؛ بچههای قالیبافخانه هوشنگ مرادی کرمانی.
این کتابها الان یادم میآید.
گروس عبدالملکیان
کتابهایی را بهطور جدی من از ۱۰، ۱۱ سالگی خواندم که آنقدر ارزشمند بودند که دوباره در دورههای بعد هم به آنها مراجعه کردم.
• خرسی که میخواست خرس باشد، یورگ اشتاینر
• شازده کوچولو، آنتوان دوسنت اگزوپری
• مجموعه شعرهای فروغ فرخزاد (در ۱۳ سالگی خواندم.)
این دو رمان نیز در ۱۵، ۱۶ سالگی بسیار روی من تاثیرگذار بودند:
• پیرمرد و دریا، ارنست همینگوی
• بیگانه، آلبر کامو
محمدعلی بهمنی:
• حافظ، مولوی، سعدی (ابتداییترین آشناییم به تبع خانواده، با این بزرگان بود.)
• فریدون مشیری (اولین شاعری بود که من هم با شعرش هم با خودش آشنا شدم. و اینکه ایشان گفت که من هم میتوانم شعر بگویم.)
• نیما (هنوز هم نیما و اشعارش بهترین فرصتی است که انسان نهتنها با شعر اقلیم خودش که با شعر جهان آشنا بشود. با یک بار خواندن به درک درونی در مورد شعرهای نیما نمیرسیم. بارها و بارها باید خواند.)
• شاملو
• منوچهر نیستانی (بخشی از شعر یا آموزه خود من از شعرهای این شاعر بوده.)
• حسین منزوی
کاوه میرعباسی
• جادوگر شهر اوز، ترجمه ابوالقاسم حالت (این کتاب را در هشت سالگی خواندم. که البته آن موقع جادوگر شهر زمرد ترجمه شده بود. بعدها فهمیدم که شروع یکسری کتاب است. پنجاه ماجرای دیگر هم نوشته بودند).
• مجموعه گردونه تاریخ، انتشارات علمی فرهنگی (بیشتر جنبه افسانهای داشت. در ۱۰ سالگی خواندم).
• آلتونشاه (شوالیه) و بهادران میزگرد، (برای اولین بار با اسطوره آشنا شدم. خیلی برایم ارزنده بود. بهویژه که پیشینه تاریخ قوی داشتند و در دورههای مختلف رمانهایی که خواندم، نقطه اصلی آنها به آلتونشاه برمیگشت).
• داستانهای شکسپیر، ترجمه نشر علمی فرهنگی (یکسری از نمایشنامههای کمتر شناختهشده را به صورت خلاصه درآورده بودند).
در دوره جوانی چند اثر خواندم که بسیار تاثیرگذار بودند. به نوعی حتی بر زندگی شخصی خودم تاثیر گذاشتند:
• سرخ و سیاه، استاندال (تاثیر بسیار عمیقی گذاشت.)
• زندگی جای دیگر است، میلان کوندرا
• نارسیس گلدموند؛ هرمان هسه
مدیا کاشیگر
• جزیره گنج، رابرت لوییس استیونسن (در سن ۹ سالگی خواندم و بیشترین تاثیر را روی من گذاشت. مرا به رمان خواندن علاقهمند کرد.)
• ماجراهای تنتن، هِرژه
• سوپرمن (در مجلههای مصور این را میخواندم.)
• آخرین موهیکان، دینا مکفادن (رمان دوران بچگی و نوجوانی که خیلی دوست داشتم.)
• جیمز باند، یان فلمینگ (قبل از اینکه فیلم را ببینم، اول کتاب را خواندم و برایم جالبتر بود.)
احمد پوری
• خرمگس، اتل لیلیان وینیچ (اولین کتابی که روی من تاثیر گذاشت.)
• سه قطره خون، صادق هدایت
• بوف کور، صادق هدایت
• همسایهها، احمد محمود
• جای خالی سلوچ، محمود دولتآبادی
شمس لنگرودی
نوجوانی را من سن بین ۱۴-۱۳ سالگی تا ۱۸ سالگی در نظر میگیرم.
• روانکاوی، نویسنده دکتر ابراهیم خواجهنوری (صاعقهآسا روی من تاثیر گذاشت. تا قبل از آن تصوری از روان آدمی و عملکر روان آدم نداشتم. در کتابخانه پدرم بود این کتاب. روانی قلم نویسنده و خلاصهگویی نویسنده برای من قابل توجه بود.)
• گزینه شعر نادر نادرپور، انتشارات کتابهای جیبی،۱۳۴۵. (من ۱۵ ساله بودم. تا قبل از آن از شعر خوشم نمیآمد. به دلیل آنکه کتابهایی که در کتابخانه پدرم بود، دیوانها و کلیات اشعار بود. همه از میکده و زلف و… بود که خوشم نمیآمد.)
• گزینه شعر لامارتین
• داستانهای کوتاه صادق هدایت
در سن ۱۸ تا ۳۵ سالگی:
• آیدا: درخت و خنجر و خاطره، شاملو
• کتابهای فروغ فرخزاد
• زندگینامه و آثار بودلر
• کتاب ویل دورانت، درباره فلسفه، ترجمه زریابخوئی
• اشعار لورکا (در سن ۲۳ سالگی که خیلی تاثیرگذار بود).
ضیا موحد
• امیرارسلان نامدار
• سعدی (در شعر اول از همه سعدی روی من تاثیر گذاشت.)
• گلهای بدی، شارل بودلر، با مقدمه محمدعلی اسلامیندوشن (در بخش ادبیات جدید این کتاب خیلی روی من اثر گذاشت.)
• گالیله، ترجمه عبدالرحیم احمدی
• مدخل منطق صورت، غلامحسین مصاحب
• شاملو (در زمینه شعر نوجوانی را اگر ۲۰، ۲۲ سالگی در نظر بگیریم، اشعار این شاعر تاثیرگذار بود برایم.)
• نیما
شماره ۷۰۸
