هیجان انتخابات در تب و تاب مناظره های تاریخ سار
فواد شمس
اولین مناظره مرحله نهایی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به پربیننده‌ترین برنامه سیاسی تاریخ تبدیل شد. رقابت دونالد ترامپ و هیلاری کلینتون برای انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ فعلا یک رکورد تاریخی بر جا گذاشته است. این مناظره پربیننده‌ترین برنامه سیاسی تاریخ آمریکا و شاید حتی جهان بوده که بالغ بر ۱۲۰ میلیون بیننده داشته است. این نخستین دیدار مستقیم و چشم در چشم دو نامزد بعد از بیش از یک سال مبارزه و حمله به یکدیگر از راه دور است.
ترامپ به‌عنوان یک شومن باسابقه در مقابل هیلاری کلینتون به‌عنوان یک سیاستمدار کارکشته قرار گرفت. نیشخند‌های ترامپ و حاضرجوابی‌اش در مقابل خنده‌های مصنوعی کلینتون شاید بیشتر به دل مخاطب عام نشسته باشد. اما هنوز معلوم نیست کدام‌یک واقعا پیروز میدان مناظره بودند. حال باید منتظر ماند و دورهای بعدی را دید. اما از یک چیز می‌توان مطمئن بود؛ این دو نامزد از منفورترین چهره‌های تاریخ سیاست آمریکا هستند. نظرسنجی‌ها حاکی از دیدگاه منفی مردم نسبت به هر دو نامزد است. اما با وجود این منفور بودن، باز هم این مناظره رکورد مناظره‌های پیشین را از نظر تعداد بیننده شکست.
اولین‌ها که بودند؟
پخش تلویزیونی مناظره‌های انتخابات آمریکا سابقه طولانی دارد. اولین بار در سال ۱۹۶۰، ۳۶ درصد مردم آمریکا در آن زمان اولین مناظره کندی – نیکسون را تماشا کردند. اما گویا مناظره ترامپ و کلینتون گوی سبقت را از باقی ربوده است. تا پیش از این مناظره ریاست جمهوری۱۹۸۰ بین کارتر و ریگان پربیننده‌ترین مناظره تاریخ آمریکا شمرده می‌شد. طبق آمار۸۰ میلیون آمریکایی آن مناظره تاریخی در شرایط حساس آمریکا را که درنهایت منجر به شکست کارتر شد، نگاه کرده‌اند.
مناظره‌های انتخاباتی آمریکا شاید جذاب‌ترین رخداد سیاسی جهان در حال حاضر باشد. تجربه نشان داده است که هیجانی که این مناظره‌ها در میان مردم ایجاد می‌کند، بیش از هر رخداد سیاسی دیگری است. قدرت هیجانی آن‌ها معمولا بسیار بیشتر از واژه‌ها و منطقی که از طریق آن نقل می‌شوند، اثرگذار هستند. حتی در این میان تنها کلمات و واژگان نیستند که سرنوشت‌سازند، بلکه چگونگی واکنش کاندیداها که فوری و معمولا غیرارادی صورت می‌پذیرد و با دوربین ضبط می‌شود، تاثیر بسزایی در تعیین «برنده» یا «بازنده» این رقابت دارد. به همین دلیل است که صحیح‌ترین راه برای پیش‌بینی واکنش‌ها به یک مناظره این است که یک بار هم بدون صدا مناظره‌ها را نگاه کنیم.
اولین مناظره تاریخ آمریکا، مناظره آبراهام لینکلن و استفان داگلاس هنگام رقابت بر سر کسب کرسی نمایندگی سنا از ایلینوی در ۱۸۵۸ بود. انتخابات ۱۵ دوره بعدی ریاست جمهوری آمریکا بدون مناظره برگزار شد تا این‌که در سال ۱۹۴۸، مناظره مقدماتی رقبای جمهوری‌خواه انتخابات ریاست جمهوری از طریق رادیو پخش شد.
جدال نفس‌گیر
مناظره جان.اف. کندی و ریچارد نیکسون / ۱۹۶۰ میلادی
برنده انتخابات: جان اف کندی
نخستین مناظره تلویزیونی و رادیویی انتخابات آمریکا در سال ۱۹۶۰ بین ریچارد نیکسون از حزب جمهوری‌خواه و جان.اف. کندی، نامزد حزب دموکرات برگزار شد. در شرایطی که کندی کاملا آماده بود و در تمام طول مناظره رو به دوربین (و نه خبرنگاران) سخن می‌گفت، نیکسون دستپاچه و رنگ‌پریده به نظر می‌رسید.
آن‌هایی که از رادیو به این مناظره گوش داده بودند، نیکسون، و آن‌هایی که از طریق تلویزیون به تماشای مناظره نشسته بودند، کندی را برنده مناظره آن روز دانستند. درنهایت هم کندی پیروز انتخابات ریاست جمهوری شد.
نیکسون در انتخابات بعدی در سال ۱۹۶۸ بارها با پیشنهاد هیوبرت هامفری، رقیب دموکرات خود، برای شرکت در یک مناظره زنده تلویزیونی مخالفت کرد و سرانجام موفق به کسب کرسی ریاست جمهوری شد.
وقتی خالی‌بندی فورد در مورد شوروی کار دستش داد
مناظره جرالد فورد و جیمی کارتر / ۱۹۷۶ میلادی
برنده انتخابات: جیمی کارتر
مناظره جرالد فورد جمهوری‌خواه و جیمی کارتر دموکرات دومین مناظره زنده تاریخ انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بود. در این مناظره زمانی که یکی از خبرنگاران از فورد درباره افزایش نفوذ شوروی در اروپای شرقی پرسید، او گفت: شوروی هیچ نفوذی در اروپای شرقی ندارد و در دولت من هم هیچ‌گاه فرصتی برای آن نخواهد یافت.
این اظهارات در بحبوحه جنگ سرد بین شوروی و آمریکا و در شرایطی ایراد شد که کشورهایی مثل لهستان، رومانی و مجارستان همه عضو بلوک شرق و متحد شوروی بودند. برخی می‌گویند که این اظهارات خود زمینه شکست او را فراهم کرد.
تو جک کندی نیستی!
مناظره دن کویل و لوید بنتسن / ۱۹۸۸ میلادی
پیروز انتخابات: جورج اچ دبلیو بوش
نامزد‌های معاونت ریاست جمهوری آمریکا در سال ۱۹۸۸ در یک مناظره زنده انتخاباتی حضور یافتند. دن کویل، معاون جورج بوش، در آن زمان بارها خود را با جان. اف. کندی، رئیس جمهوری کشته‌شده آمریکا، مقایسه کرده بود. لوید بنتسن، معاون نامزد حزب دموکرات، زمانی که کویل بار دیگر این ادعا را در مناظره انتخاباتی تکرار کرد، خطاب به رقیب جوانش گفت: من بودم که در کنار کندی خدمت کردم. من کندی را می‌شناختم. سناتور، تو جک کندی نیستی!
این اظهارات با تشویق بلند حضار همراه شد و تاکنون بارها به‌عنوان یک ضرب‌المثل سیاسی مورد استفاده قرار گرفته است. داگ المتس، از مقام‌های دولت ریگان، چندی پیش در همایش سراسری حزب دموکرات مشابه این اظهارات را برای دونالد ترامپ به کار برده بود.
ریگان پیر مکار
مناظره رونالد ریگان و والتر ماندیل / ۱۹۸۴ میلادی
پیروز انتخابات: ریگان
در رقابت‌های انتخابات سال ۱۹۸۴ موضوع سن بالای رونالد ریگان جمهوری‌خواه بارها دست‌مایه انتقاد مخالفان قرار گرفت. ریگان ۷۳ ساله در مناظره با والتر ماندیل، نامزد حزب دموکرات، با زیرکی این موضوع را طور دیگری جلوه داد. ریگان گفت که قصد ندارد بحث سنی را در رقابت‌های انتخاباتی به میان بیاورد، چراکه نمی‌خواهد از «خامی و جوانی» رقیب خود سوءاستفاده کند.
لبخند زهرآگین بوش
مناظره جورج دبلیو بوش (پسر) و ال گور / ۲۰۰۰ میلادی
پیروز انتخابات: جورج دبلیو بوش
مناظره‌های انتخاباتی نامزد‌های انتخابات سال ۲۰۰۰ آمریکا با حواشی بسیاری همراه بود. در سومین مناظره انتخاباتی جورج دبلیو بوش جمهوری‌خواه و ال گور، نامزد حزب دموکرات، زمانی که نوبت اظهارات بوش فرا رسید، گور در اقدامی عجیب از پشت تریبون خود خارج شد و به سمت بوش رفت تا او را مضطرب سازد. بوش اما با خون‌سردی سری تکان داد و به اظهارات خود ادامه داد.
چهار مورد حیاتی در مناظره‌ها
۱. سلامت جسمی: جان. اف. کندی در مقابل ریچارد نیکسون (۱۹۶۰): در این مناظره کندی سالم و جوان با اعتمادبه‌نفس به دوربین نگاه می‌کرد، درحالی‌که نیکسون بیمار و خسته رنگ‌پریده و در حال تعریق بود.
۲. دانش سیاسی: جرالد فورد در مقابل جیمی کارتر (۱۹۷۶): در این مناظره فورد به دلیل این اظهار که اتحاد جماهیر شوروی بر شرق اروپا سلطه ندارد، متهم به حماقت شد.
۳. مسئله سن: رونالد ریگان در مقابل والتر ماندیل (۱۹۸۴): در این مناظره ریگان در پاسخ به تردیدها درباره توانایی جسمی او در اجرای مسئولیت به رقیب خود کنایه زد و گفت: من در مبارزات قصد ندارم از این موضوع بهره‌برداری کنم که رقیب من جوان و بی‌تجربه است! بنابراین ریگان به‌راحتی یک تهدید را به فرصت مبدل ساخت.
۴. کنترل روانی: جورج دبلیو بوش در مقابل ال گور (۲۰۰۰): در این مناظره زمانی که بوش سخن می‌گفت، ال گور به سمت او رفت تا با توجه به هیکل بزرگ‌تر خود رعب و تردید در رقیب ایجاد کند که موفق نشد و خنده حضار را برانگیخت.
پیروز میدان کیست؟
در مناظره انتخاباتی ترامپ و کلینتون چهار مورد ذکرشده بالا بیش از پیش مورد توجه خواهد بود. سلامت جسمی هیلاری کلینتون مورد تردید است و حضور ایستاده او در این مناظره‌ها، محکی برای سلامتش خواهد بود. دانش سیاسی ترامپ به دلیل نداشتن سابقه مسئولیت در حوزه سیاسی زیر ذره‌بین خواهد بود. هواداران هر دو نامزد تلاش کرده‌اند مسئله سن رقیب را به نقطه ضعف او تبدیل کنند. درنهایت این‌که دونالد ترامپ در گردهمایی‌های انتخاباتی خود رفتارهای پرخاش‌گرانه‌ای از خود بروز داده است، به‌طوری‌که بسیاری از مخالفان او خواستار بررسی سلامت روانی او شده‌اند.
امسال قرار است که سه مناظره انتخاباتی چهره به چهره بین ترامپ و کلینتون برگزار شود. مناظره اول که برگزار شد. حال باید منتظر ماند و دید که آیا مناظره‌های بعدی می‌تواند رکوردشکن باشد. دومین مناظره دو کاندیدا روز نهم اکتبر در دانشگاه واشنگتن واقع در سنت لوییس میسوری برگزار می‌شود. این مناظره به شکل یک میتینگ عمومی است. نیمی از سوال‌ها مستقیما از سوی شهروندان پرسیده می‌شود. نیمی دیگر از سوالات از سوی مجری برنامه و بر اساس موضوعاتی که در رسانه‌ها و دیگر منابع مورد توجه عامه مردم قرار دارد، پرسش می‌شود. سومین مناظره هم در روز نوزدهم اکتبر در دانشگاه نوادا-لاس وگاس برگزار خواهد شد. این مناظره در چهارچوب مناظره نخست اجرا خواهد شد. با وجود هیجان و حساسیت این مناظره‌ها، از لحاظ تاریخی، مناظره‌های ریاست جمهوری، نتایج نظرسنجی را چندان تحت تاثیر قرار نمی‌دهد.
شماره ۶۸۱
تهیه نسخه الکترونیک
