محمد فنایی، کارشناس داوری در گفت‌وگو با «چلچراغ» از گل به خودی در فوتبال می‌گوید
فرید دانشفر
گل به خودی همیشه در فوتبال ایران و جهان بوده، اما در مسابقات بین‌المللیِ این روزها نظیر همین یورو ۲۰۲۰ که چند وقت پیش به پایان رسید، شاهد افزایش شدید در آمار گل به خودی بودیم. محمد فنایی، کمک‌داور بازنشسته فوتبال، با تجربه‌ای که از سال‌ها داوری در بازی‌های مختلف داشته، از جمله تجربه کمک‌داوری در فینال جام جهانی ۱۹۹۴، معتقد است گل به خودی را نمی‌توان به‌سادگی تشخیص داد و این روزها با افزایش اهمیت آمار، توجه بیشتری به آن می‌شود. درحالی‌که در گذشته مهاجم و شوت‌زننده، زننده گل بود. اما حالا گل به نام کسی ثبت می‌شود که توپ پس از برخورد با او وارد دروازه شده است. به همین خاطر است که تشخیص گل به خودی در فوتبال معاصر، سخت‌تر و پیچیده‌تر از گذشته شده است. او در این گفت‌وگوی کوتاه، با نگاهی کارشناسانه از گل به خودی می‌گوید.
چه گلی گل به خودی حساب می‌شود؟
گل به خودی از فشار حریف روی بازیکنان تیم مقابل، به‌ویژه مدافعان نشئت می‌گیرد. بازیکن در شرایط بدی قرار می‌گیرد و از طرفی چون نگران گل خوردن است، در اثر نداشتن کنترل و تمرکز، به اشتباه توپ را وارد دروازه خودی می‌کند. درباره تعریف می‌توان این‌طور گفت که اگر منِ مهاجم عامل این کار هستم، یعنی به سمت دروازه شوت می‌زنم و با برخورد به کسی که قصد دفاع دارد، توپ گل می‌شود. این گل به خودی نیست و گل باید به اسم زننده شوت ثبت شود. اما گاهی مدافع می‌خواهد از رسیدن توپ به مهاجم جلوگیری کند و به اشتباه توپ را به سمت دروازه خودی می‌زند. اینجا می‌توان گفت گل به خودی زده شده. مثلا در بازی دانمارک و انگلیس چنین اتفاقی افتاد. مدافع برای جلوگیری از رسیدن توپ به مهاجم، تکل زد و در اثر برخورد به او توپ وارد دروازه شد.
معیار مشخصی برای این کار وجود دارد؟
به طور معمول وقتی توپ به بازیکنی که مدافع است، برخورد می‌کند و وارد دروازه می‌شود، گل به خودی نیست. چون عامل اصلی مهاجم و شوت‌زننده بود. اما اگر من شوتی بزنم که در چهارچوب نیست و به مدافع و یار خودی بخورد و وارد دروازه شود، این گل به خودی محسوب می‌شود. بااین‌حال، تشخیص گل به خودی به این شکل نیست که با چند جمله بتوان مشخصش کرد. بستگی به صحنه گل دارد و این‌که در چه شرایطی ضربه زده شده و چطور توپ وارد دروازه شده.
در دهه‌های گذشته هم قاعده به همین شکل بوده؟
در گذشته و مخصوصا در بازی‌هایی که چندان رسمی نبود، به این شکل از گل‌ها چندان اهمیت داده نمی‌شد و متر و معیار مشخصی هم برایش نبود؛ به همین دلیل بسیاری از شوت‌هایی که به کسی برخورد می‌کرد و وارد دروازه می‌شد، به نام مهاجم ثبت می‌کردند. اما امروزه شرایط فرق کرده. آمار اهمیت بسیار زیادی دارد. برای همین است که گل‌ها با دقت بیشتری بررسی می‌شوند.
ممکن است بعد از بازی نظر داور را رد و یک گل را گل به خودی اعلام کنند؟
داور وظیفه دارد گزارشش را کامل و دقیق بنویسد و مشخص کند چه کسی زننده گل بوده. و داور این آگاهی را دارد که تشخیص دهد توپی که وارد دروازه شده، گل به خودی بوده یا خیر. اما ممکن است کمیته فنی آن رقابت‌ها با بررسی صحنه تشخیص دهد گلی که به ثمر رسیده، گل به خودی بوده یا نبوده و نظری خلاف نظر داور مسابقه بدهد.
چلچراغ۸۲۱
