پرونده‌ای برای شرط‌بندی آن‌لاین در ایران
مهدی شریفی
حدود سال ۸۹ بود که در هفته‌نامه چلچراغ، یک گزارش درباره شرطبندیهای سنتی در فوتبال ایران منتشر کردیم. حتی به یک مرکز شرط‌بندی سنتی در قالب گزارش یک نفوذی رفته بودیم و اتفاقا تیتر آن گزارش هم این بود: «روی ایران شرط می‌بندیم، حتی اگر ببازد.» درهرحال پس از گذشت شش سال که همه چیز از حالت سنتی درآمده و اینترنتی شده، شرط‌بندی هم اینترنتی شده است. در چند سال گذشته خبرهایی از حضور بازیکنان ایرانی در شرطبندیهای اینترنتی منتشر شده بود، اما حالا خبرهایی تکان‌دهنده که می‌تواند روح فوتبال را بیشتر به خطر بیندازد، منتشر شده است. پس از آن‌که یورو پل خبر از خراب‌کاری‌هایی در رقابت‌های فوتبال جهان داد و رئیس وقت فیفا یعنی سپ بلاتر هم به حرف آمد، بیشتر روی این مسئله تمرکز شد. آن زمان فیفا اعلام کرد که شرطبندیهای اینترنتی، خراب‌کاری‌ها و تبانی در فوتبال امری اجتناب‌ناپذیر است، اما همه این اتفاقات روح فوتبال را خدشه‌دار می‌کند، یورو پل اعلام کرد که ریشه شرط‌بندی‌ها در کشورهای آسیایی و آفریقایی است و شرط‌بندها در کشورهای رو به توسعه بیشتر حضور دارند، هر چند اروپا و آمریکا هم شامل این ماجرا می‌شوند. اما در آسیا نمودارها صعودی است و پول هنگفتی برای شرط‌بندی خرج می‌شود. همان زمان یکی از روزنامه‌های اقتصادی تهران خبر داد که روزانه بیش از ۶۰۰ هزار دلار از کشور خارج می‌شود. حالا شما این رقم را در نرخ روز دلار ضرب کنید تا به عدد نجومی یعنی بیش از دو میلیارد تومان برسید. این یعنی بیش از دو برابر هزینه‌ای که فوتبال باشگاهی و ملی در سال برای برگزاری رقابت‌هایش در همه رده‌ها می‌کند، در شرط‌بندی آن‌لاین هزینه می‌شود. رقمی تکان‌دهنده که البته نشان می‌دهد شبکه‌های شرط‌بندی فوتبال در جهان چه قدرتی دارند و مثل شبکه‌های اجتماعی می‌توانند تاثیرگذار باشند.
فوتبال ایران زیر تیغ شرط‌بندی
طی چند سال گذشته سایت‌های پیش‌بینی نتایج که در حال حاضر تبدیل به بنگاه‌های مجازی شرط‌بندی شده‌اند، قدرت زیادی پیدا کرده‌اند، به‌طوری‌که درآمد یکی از این سایت‌ها بیش از ۷۰ میلیون تومان در روز است. هشت نه سال پیش کسی فکر نمی‌کرد که مراکز غیرقانونی پیش‌بینی نتایج بازی‌های فوتبال که به صورت کارت‌های پیش‌بینی نتایج به‌طور محلی و منطقه‌ای به خریداران با قیمت هر کارت یک‌هزار تومان فروخته می‌شد، تبدیل به سایت‌های غیرمجاز پیش‌بینی نتایج شود. در گذشته این سایت‌ها از روشی که در اصطلاح به روش «فرمولی» معروف بود استفاده می‌کردند، روشی که توتوی معروف بر این اساس طراحی شده است، اما از حدود دو سال قبل این سایت‌ها به روش‌های شرط‌بندی در پوشش پیش‌بینی نتایج رو آوردند که به اصطلاح روش‌های «خطی» یا «لاین» و ترکیبی نامیده می‌شود. درباره این روش‌ها در ادامه گزارش بیشتر توضیح داده خواهد شد، اما چیزی که در حال حاضر فوتبال ایران را تهدید می‌کند، حضور فعال برخی از اهالی فوتبال، مربیان و بازیکنان حتی به‌عنوان اعضای اصلی مدیریت این سایت‌هاست. در ماه‌های اخیر فساد مالی و تبانی به دلیل شرط‌بندی در فوتبال کشورهایی مثل ترکیه و کره جنوبی جنجال‌های زیادی به پا کرد و باعث به وجود آمدن رسوایی‌های اخلاقی در بین اهالی فوتبال این کشورها شد. درواقع مافیای شرط‌بندی با گردش مالی بالا در آستانه تاثیر گذاشتن روی نتایج لیگ برتر ایران است؛ امری که با برخی از اشتباهات فاحش بازیکنان، داوران و حتی مربیان در رقابت‌های لیگ برتر ایران بیشتر به چشم خواهد آمد. در دوران عزیزالله محمدی که رئیس سازمان لیگ بود، او در گفت‌وگویی اعلام کرد گزارش‌هایی در این خصوص به دست سازمان لیگ رسیده است و با هماهنگی با نهادهای امنیتی مربوط این پدیده شوم را در نطفه خفه خواهد کرد. اما فدراسیون دو رئیس عوض کرد و سازمان لیگ سه رئیس عوض کرد، هنوز که هنوز است، این اتفاق نیفتاده است.
نگاهی به تاریخچه شرط‌بندی‌ها
حتما قبول دارید که بسیاری از مردم شانس و اقبال را در رسیدن به آرزوهای بزرگ بی‌تاثیر نمی‌دانند و حتی گروهی این را اصلی‌ترین عامل موفقیت خود قلمداد می‌کنند. یکی از مسائلی که از دوران گذشته به این موضوعات دامن زده، برگزاری قرعه‌کشی‌های گوناگون در عرصه‌های گوناگون است؛ کاری که هنوز در انجام برخی از زمینه‌های آن شبهاتی وارد است. از اصلی‌ترین عملکردهای شبهه‌ناک در این‌باره بلیت‌های بخت‌آزمایی بوده که با عناوین و اقسام متنوع در بسیاری از کشورها رایج است. مثلا برای مردم ژاپن همانند بسیاری از کشورهای جهان بلیت بخت‌آزمایی یکی از رویاهای رسیدن به ثروت است، اما به نظر می‌رسد برای رسیدن به این رویا باید بخت بالایی داشت. هرچند گفته می‌شود تاریخ بلیت بخت‌آزمایی در جهان به حدود دو هزار سال پیش بازمی‌گردد، اما در ژاپن بلیت بخت‌آزمایی تنها ۳۶۰ سال تاریخ دارد. در ایران با وجود این‌که مسابقات بخت‌آزمایی و لاتاری به علت کلاه‌برداری‌ها و نیز مسائل و مشکلات شرعی آن مدت‌ها با اقبال کم عمومی روبه‌رو شده بود، در سطح گسترده در حال برگزاری است. درحالی‌که مسابقات بخت‌آزمایی در چند سال پیش با نام خیریه‌های سبز و ارمغان بهزیستی برگزار می‌شد و در آغاز با اقبال گسترده مردم روبه‌رو شد، به دلیل کلاه‌برداری‌ها و نیز متضرر شدن شرکت‌کنندگان در این مسابقات و نیز موضع‌گیری مراجع تقلید، این مسابقات به حالت تعلیق درآمد و از سطح عمومی به صورت زیرزمینی ادامه یافت. مراجع عظام در پاسخ به استفتا تاکید کرده‌اند: اگر جوایز از پولی پرداخت و تهیه شود که از همین روش جمع‌آوری شده، حرام است و اگر از پول دیگر تهیه شود و پول جمع‌آوری‌شده فقط صرف امور خیریه شود، مانعی ندارد. اما حال این پرسش مطرح می‌شود، آیا کاری که در برگزاری مسابقات لیگ‌های مختلف داخلی و آسیایی و اروپایی انجام شد، از این دست مسابقات بخت‌آزمایی نبوده است؟ اصلا جدا از همه این حرف‌ها، همین مسابقات پیامکی که برگزار می‌شود و از جیب مردم تحت عنوان سامانه‌های مختلف پول کم می‌شود و روی قبض موبایل‌ها می‌آید، آیا از نظر قانونی و شرعی درست است؟
کپی از روی دست بریتانیا
شرط‌بندی یکی از سرگرمی‌های بسیار محبوب و رایج در بریتانیاست، اما لغو قانون مالیات بر درآمد شرط‌بندی‌ها در سال ۲۰۰۱ و افزایش سایت‌های اینترنتی که به این کار می‌پردازند، باعث افزایش نجومی مبالغ شرط‌بندی از هفت میلیارد پوند در سال ۲۰۰۰ به ۵۰ میلیارد پوند در حال حاضر شده است. بریتانیا مرکز شرطبندیهای جهان است و بزرگ‌ترین معاملات دنیا در اینجا انجام می‌شود. به همین دلیل بیشترین پول در طول رقابت‌های جام جهانی مبادله خواهد شد. با این‌که هنوز هم اغلب شرط‌بندی‌ها در بریتانیا به صورت خیابانی انجام می‌شود، اما شمار کسانی که تمایل دارند از طریق اینترنت، تلفن یا تلویزیون این کار را انجام دهند، رو به افزایش است. دسترسی به ماهواره و تلویزیون کابلی که برنامه‌های ورزشی را به صورت زنده پخش می‌کند، شرط‌بندی را از داخل خانه آسان کرده است. اکنون دیگر مردم در خانه‌شان نشسته و ضمن تماشای مسابقه در تلویزیون شرط‌بندی می‌کنند. قبلا فقط قبل از مسابقه این کار امکان‌پذیر بود، اما الان در طول مسابقه هم می‌توانند وارد شرط‌بندی شده و روی چیزهای مختلفی شرط ببندند. امروزه شرط‌بندی بخش جدایی‌ناپذیر زندگی در بریتانیاست و بعد از حذف مالیات، پول بیشتری نصیب شرکت‌کنندگان می‌شود. روزانه بیش از یک میلیون شرط‌بندی در این بنگاه انجام می‌شود و دو میلیون مشتری‌آن‌لاین در ۲۰۰ کشور مختلف جهان دارد که با ۱۸ ارز مختلف شرط‌بندی می‌کنند. امکان ادامه شرط‌بندی در طول مسابقه افراد را وسوسه می‌کند که بعد از یک برد کوچک باز هم ادامه داده و درنتیجه بیشتر مقروض شوند. از سوی دیگر پای فدراسیون بین‌المللی فوتبال نیز بعد از ماجرای سال گذشته در آلمان به این داستان کشیده شده است. روبرت هویزر، داور جوان آلمانی، به‌خاطر تبانی و رشوه‌خواری و شرکت در یک شرط‌بندی ۲/۵۸ میلیون دلاری مجرم شناخته و از قضاوت محروم شد. اما حیثیت میزبان جام جهانی را نیز در آستانه برگزاری این رقابت‌ها خدشه‌دار کرد. امروزه کنترل بیشتری بر این امور انجام می‌شود و مسئولان می‌دانند که هر فرد در کجا و به چه میزان شرط‌بندی کرده. البته این نوع شرط‌بندی در بریتانیا به صورت لاینی است که روی لحظه به لحظه بازی شرط بسته می‌شود و بسیار اعجاب‌آور و ویران‌کننده است و همین روش است که وقتی خبر خروج روزانه ۶۰۰ هزار دلار از ایران منتشر شد، کارشناسان اقتصادی تعجب نکردند.
حضور در یک مرکز لاین
حضور در یکی از جاهایی که شرط‌بندی آن‌لاین انجام می‌شود، برای ما به عنوان یک نفوذی میسر شد. یکی کافی نت در شرق تهران. یکی از کسانی که کار شرط‌بندی آن‌لاین می‌کند، می‌گوید: «وقتی وارد این کار می‌شوید، حس طرفداری از بین می‌رود، مثلا اگر بارسلونا با تیم ته‌جدولی بازی داشته باشد، تنها درصورتی پول خوبی نصیب شما می‌شود که بارسلونا ببازد. حالا شما طرفدار بارسا هستید. در شرط‌بندی لاین، آدم مسخ می‌شود، ولی بردن لذتش خیلی زیاد است. بعضی وقت‌ها وقتی تیم‌ها تبانی می‌کنند و متوجه می‌شویم که زد، بنگاه‌های شرط‌بندی به صورت چندصد میلیون یورو سود می‌کنند و آدم به این بازی‌ها شک می‌کند.» یک نفر دیگر می‌گوید: «لاین جای بچه‌بازی نیست و باید با جیب پرپول بیایید وسط. البته احتمال باخت پول خیلی بیشتر است. من چند نفر را دیده‌ام که زندگی‌شان را در این راه باخته‌اند. خانه و ماشین فروخته‌اند، اما باز هم می‌آیند و پول قرض می‌گیرند و شرکت می‌کنند. این بازی اعتیاد عجیبی دارد.» اما این لاین و شرط‌بندی اینترنتی چیست که همه را گرفتار کرده است؟
لاین یعنی چه؟
برای این‌که با لاین آشنا شوید و البته به طرفش نروید، بهتر است بدانید که این سایت‌ها با ریشه نام BET یا نظیر آن اعدادی را برای هر بازی معرفی می‌کنند. به‌عنوان مثال برای بازی‌های ایران اگر در دیدار پرسپولیس و صنعت نفت آبادان سه عدد ۲، ۵/۳ و ۶ وجود داشته باشد، به این معنی است که شانس برد پرسپولیس بیشتر است. هر چقدر عدد تیم کوچک‌تر باشد، شانس او بیشتر است. شما اگر ۳۰۰۰ تومان برای این بازی بگذارید، اگر پرسپولیس ببرد و شما برد پرسپولیس را پیش‌بینی کرده باشید، شما ۶۰۰۰ تومان می‌برید، اگر مساوی را پیش‌بینی کرده باشید، ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان و اگر صنعت نفت ببرد و شما برد صنعت نفت را پیش‌بینی کرده باشید، ۱۸۰۰۰ تومان کاسب می‌شوید. این روش یک روش پرریسک است که البته قربانیان زیادی را روی دست شرکت‌کنندگان گذاشته است.
مراقب لاین باشید
خب بهتر است بی‌تعارف باشیم. لاین‌هایی که روزانه ۶۰۰ هزار دلار را خارج می‌کنند و می‌توانند در هر کجا حتی در کنار میز دست شما در محل کارتان هم باشند. همکار شما ممکن است یکی از اعضای این شبکه لاین باشد که البته ریال‌ها را به دلار تبدیل و به حساب مسئول شبکه‌اش واریز می‌کند و مسئول شبکه پول را از کشور خارج می‌کند. آن وقت است که باید به همه چیز شک کرد. به رقابت‌های داخلی و خارجی، به لیگ برتر خودمان، تا روزهایی که تیم‌های بزرگ باشگاهی فوتبال جهان به تیم‌های ضعیف می‌بازند و پول‌های چند میلیون یورویی جابه‌جا می‌شوند. به سرمربی یا بازیکن گفته می‌شود پنالتی بده، بباز، بالاتر از یکی دو گل بخور تا از مثلا ۵۰۰ میلیون یورویی که نصیب ما می‌شود، ۵۰ میلیون یورویش را به حساب تو واریز کنیم! پولی چندده برابر پولی که مبلغ قرارداد بازیکن است. حتی سراغ داوران هم می‌روند. شما اگر جای بازیکن یا داور باشید، قبول نمی‌کنید؟ حالا فکر کنید چنین پیشنهادهایی در لیگ برتر و لیگ یک داده شود، آن وقت تکلیف ما با این بازیکن‌های عشق پول چیست؟ معلوم است که به احتمال یاد او می‌دهند.
خروجی محافل لاین
به نظر می‌رسد محافل لاینی ضربات زیادی را به اقتصاد کشور می‌زند که باید با آن‌ها برخورد شود. دودمان بسیاری از خانواده‌ها به باد می‌رود و البته چون کار اینترنتی است و دفتر و دستکی وجود ندارد و شبکه‌ای است، برخورد با آن‌ها هم سخت است. تازه آن‌ها متخصصان آی‌تی را به خدمت می‌گیرند و قالب سایت را کپی می‌کنند و با دادن یک شماره حساب خیلی راحت از مردم پول می‌گیرند. اما شیوه کار به چه صورت است. هر کسی می‌تواند نماینده یک شرکت در ایران باشد. سایت‌های زیادی در اینترنت وجود دارد. با جست‌وجوی کلمه BET در اینترنت می‌توانید به این سایت‌ها برسید. خود سایت www.BWIN.COM که روی پیراهن رئال و میلان و دیگر تیم‌ها بوده است، تبلیغ همین سایت‌های لاینی است. در اینترنت هم نمایندگان بسیاری در ایران وجود دارد. این سایت‌ها آن‌قدر زیاد هستند و شبکه‌های قدرتمندی دارند که خود فیفا و یوفا هم توانایی برخورد با آن‌ها را ندارند. کافی است یک فرد در دبی یا ترکیه یا دوحه یا ارمنستان یا هر جا در اروپا دارای کارت‌های ماسترکارت و ویزاکارت باشد، می‌تواند یک شبکه چند هزار نفری را در ایران سامان‌دهی کند. در این‌باره تحقیق می‌کنیم و به یک سایت می‌رسیم. در این سایت نوشته است: «برای اولین بار برای کاربران ایرانی امکان پیش‌بینی در سایت betfot فراهم شده و کاربران ایرانی می‌توانند با ریال ایران در این پیش‌بینی شرکت کنند و جایزه خود را نیز با واحد ریال دریافت کنند. betfot یک سایت پیش‌بینی با استانداردهای جهانی است که در آن کاربران می‌توانند تا دقیقه ۹۰ به صورت آن‌لاین در انواع پیش‌بینی‌ها شرکت کنند. انواع پیش‌بینی‌هایی که در این سایت برای بازی فوتبال ارائه می‌شود، عبارت‌اند از تک بازی (برد – باخت – مساوی) میکس یا ترکیبی (انتخاب یک یا چند بازی و ترکیب آن‌ها، سه گل آور و آندر (بالا گل و پایین گل (آوانس) هندیکاپ آسیایی (شرط‌بندی روی نتایج نیمه اول (تمامی حالات بالا برای نیمه اول) و شرط‌بندی live، شرط‌بندی در حین انجام بازی تا دقیقه ۹۰ برای تمامی حالات فوق! جالب این است که در این سایت کاربران علاوه بر شرط‌بندی در فوتبال در بقیه رشته‌های ورزشی هم مثل والیبال، بسکتبال، هندبال، اتومبیل‌رانی و بیسبال پیش‌بینی کنند و روی لیگ برتر فوتبال خودمان هم شرط‌بندی کنند. در این سایت نوشته است: «حداقل مبلغی که می‌توانید برای شروع و دریافت اکانت betfot اقدام کنید، مبلغ ۲۰ هزار تومان است که شارژ می‌شود و به شما تحویل داده می‌شود و می‌توانید بدون واسطه و به‌طور مستقیم پیش‌بینی در سایت معتبر و جهانی betfot را تجربه کنید. مبالغ برد شما نیز برحسب ریال ایران به درخواست شما حتی هر روز به حساب شما واریز می‌شود. برای شارژ اکانت شما هر دلار را ۳۶۰۰ تومان از ما خریداری می‌کنید و مبلغ درخواستی را به مبلغ هر دلار ۳۶۰۰ تومان به حساب بانکی ما (کارت بانک‌های عضو شتاب) واریز می‌کنید. برای دریافت اکانت شارژشده betfot با ای‌میل ما مکاتبه کنید، یا در بخش نظرات درخواست خود را به همراه آدرس ای‌میلتان قرار دهید تا شماره حساب خود را جهت واریز وجه به ای‌میل شما بفرستیم و اکانت betfot شما نیز به همان میزان واریزی شما شارژ شده و برای شما ارسال می‌شود.» در این‌باره وبلاگی هم معرفی شده است که البته نامی از آن نمی‌آوریم. جالب این است که حداقل مبلغ جهت شرکت در مسابقات این سایت برای بازی‌های تکی یا میکس- آور و آندر و هم‌چنین مسابقات آوانس فقط ۲۰۰۰ تومان است.
درهرحال به نظر می‌رسد باید برای برخورد با این سایت‌ها که پول را از کشور خارج می‌کنند، اراده قوی‌تری وجود داشته باشد تا نوجوانان و جوانان کشور که حالا بیشتر از هر زمانی پای اینترنت هستند، پولشان را از دست ندهند و خانواده دچار خسران و ضرر نشوند.
شماره ۶۸۶
خرید نسخه الکترونیک
