مروری بر قصه پرکاربردترین میم‌ها در شبکه‌های اجتماعی

نسیم بنایی

توجه: این گزارش «دیدنی» و «خنداندنی» است!

از قدیم گفته‌اند «خنده بر هر درد بی‌درمان دواست»؛ البته نگفته‌اند که تمسخر دیگران می‌تواند برخی امراض لاعلاجِ روحی و حتی شاید فیزیکی نیز در بدن ایجاد کند. به‌هرحال به نظر می‌رسد کاربران شبکه‌های اجتماعی با وجود ظاهر مدرن و امروزیِ خود، این گفته قدیمی‌ها را آویزه گوش خود کرده‌اند و هر چیزی را دستاویز شوخی و خنده می‌کنند. کافی است جمله‌ای، عکسی یا بخشی از یک ویدیو، اندکی پتانسیل شوخی در خود داشته ‌باشد، در کسری از ثانیه به یک «میمِ» همه‌گیر تبدیل می‌شود. همان‌طور که ویروس آنفولانزا به‌سرعت از قاره‌ای به قاره دیگر نیز منتقل می‌شود، میم‌ها نیز به لطف شبکه‌های اجتماعی با سرعت نور دست‌به‌دست می‌شوند. حالا مهم نیست قضیه «شیب؟ بام؟» باشد و به یک تراژدی در زندگی کودکی تبدیل شود یا «نرو سمیه» باشد و مورد استفاده هر طیفی قرار بگیرد؛ مهم این است که «خنده بر هر درد بی‌درمان دواست!» اما اساسا در فلسفه «میم» قرار نبود به چنین مرحله‌ای برسد؛ قرار بود ایده‌ای خلاقانه و عمیق در هنر و فلسفه باشد. البته میم هنوز هم می‌تواند این کارکرد را داشته‌باشد اگر شبکه‌های مجازی و کاربرانش اجازه بدهند؛ که احتمالا نمی‌دهند. اما آن‌چه از خودِ میم‌ها و فلسفه آن‌ها جالب‌تر است، این است که هر کدام قصه‌ای دارند و کاربران اغلب قصه آن‌ها را نمی‌دانند. این تصاویر می‌توانند آشنا و خنده‌دار باشند، اما قصه آن‌ها احتمالا ناآشناست.

کودک موفق
سامی الان تقریبا ۱۱ ساله است، وقتی ۱۱ ماهه بود مادرش این عکس را در ساحل از او گرفت و روی صفحه فلیکر خود گذاشت. عکس با نوشته‌های مختلف و با سرعت نور دست‌به‌دست شد. او آن‌قدر معروف شد که حتی از عکسش در تبلیغات بازرگانی نیز استفاده کردند. عکس دیگری نیز در پنج ‌سالگیِ سامی منتشر شد که روی آن نوشته شده بود: «پنج سال بعد؛ هنوز یک میم!» و حالا سامیِ ۱۱ساله بعد از گذشت یک دهه هنوز هم یک میم است. البته او از آن میم‌های خوش‌شانس است که از همین راه موفق شده برای پدرش کلیه‌ای جدید بخرد و از این‌که به یک میم تبدیل شده خیلی هم خوشحال است؛ به همین خاطر است که با نام «کودک موفق» شناخته می‌شود.

گربه خنده‌رو
گربه‌های زیادی به میم تبدیل شده‌اند و انتخاب آن‌ها کمی سخت است؛ اما این «گربه خنده‌رو» به یکی از پرکاربردترین میم‌های تاریخ تبدیل شد. تصویر این گربه از سال ۲۰۰۶ وارد اینترنت شد و هنوز هم در قالب استیکر مورد استفاده کاربران قرار می‌گیرد. حتی آن‌ها که کاربرِ دائمیِ شبکه‌های مجازی نیستند، کافی است چند بار صفحات مجازی را باز کرده باشند تا چشمشان به جمالِ خنده‌روی این گربه افتاده باشد. قصه این گربه نیز از یک وبلاگ ساده شروع و آن‌قدر دست‌به‌دست شد تا به محبوبیت جهانی دست پیدا کرد. این سایت فقط در فاصله سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۷ روزانه یک میلیون و ۵۰۰ هزار بازدید به خاطر همین گربه خنده‌رو داشت.

نخستین دستور کاری دونالد ترامپ
رئیس‌جمهوری پرحاشیه ایالات متحده آمریکا از چنگ میم‌بازها در امان نمانده و در چند مورد، شکارِ آن‌ها شده است. یکی از کارهای ترامپ که او را سوژه میم کرد، نخستین دستور کاریِ او بود. به محض این‌که تصویر امضای او منتشر شد، حرفه‌ای‌های فتوشاپ دست‌به‌کار شدند. این میم نیز رفته‌رفته به یکی از محبوب‌ترین میم‌های شبکه‌های مجازی تبدیل شد. نکته جالب این است که این میم از همه جدیدتر است و از ژانویه ۲۰۱۷ دست‌به‌دست شده، اما بیش از بسیاری از میم‌های قدیمی در فضا مجازی چرخیده است.

خب به من چه!
«کِرمیت» یک قورباغه عروسکی است که جیم هنسون در سال ۱۹۵۵ آن را برای یک برنامه تلویزیونی ساخت. اما کرمیت بیش از آن‌که در برنامه تلویزیونی بدرخشد، طی سال‌های اخیر در میم‌ها درخشیده است. خیلی‌ها به او لقب «سلطانِ میم‌ها» داده‌اند. یکی از معروف‌ترین میم‌های کرمیت که این روزها در تلگرام، گیفِ آن نیز ساخته شده، لحظه‌ای است که با آرامش خاطر چای می‌نوشد و می‌گوید: «خب به من چه!» در اکثر موارد، افراد جمله‌ای در مورد اشتباهات خود می‌گویند و او با آرامش این جمله معروفش را می‌گوید. این میم خیلی زود از قالب جوکی معمولی خارج شد و به نماد کمدی تبدیل شد. قصه این قورباغه دراز است و آن‌قدر از آن میم ساخته شده که می‌توان مقاله‌ای مفصل در باب آن نوشت؛ اما راستش «خب به من چه!»

دختر فاجعه
یکی از روزهای سال ۲۰۰۴، آتش‌نشان‌های محلی در حال خاموش کردنِ یک ساختمانِ گرفتارِ آتش بودند. آتشی واقعی اما مهارشدنی، خانه‌ای را می‌سوزاند. کمی آنسوتر دختربچه‌ای در کنار بقیه مشغول تماشای ذوب شدنِ خانه بود که ناگهان عکاس او را شکار کرد. نگاه دختربچه آن‌قدر پلید به نظر می‌آمد که با این عکس با عنوان «دخترِ فاجعه» شناخته شد. دختر فاجعه حالا بزرگ شده و تصویرش چند باری روی جلد مجله‌های مختلف نیز رفته است. او با لبخند شیطنت‌آمیزی که در مقابل آن آتشِ مهیب داشت، بیشترین توجه را به خود جلب کرد و به یکی از معروف‌ترین میم‌ها تبدیل شد. تصویر او بعد از این ماجرا روی فجایع مختلفی قرار گرفت.

قدم‌زنیِ لئو
سال ۲۰۱۰ بود که لئوناردو دی‌کاپریو برای پوستر یکی از فیلم‌هایش، ژستِ قدم‌زنی گرفت. طولی نکشید که کاربران شبکه‌های مجازی تصویر او را قیچی کردند و در موقعیت‌های مختلف قرار دادند. نکته جالب در مورد قدم‌زنیِ لئو این است که معمولا در تصاویر، افراد مشغول کار مهمی هستند و او سرخوش و بی‌تفاوت برای خودش قدم می‌زند. عکسِ لئو در حال قدم‌زنی حتی سر از ماه نیز درآورد. جست‌وجوی «Strutting Leo» دنیایی از تصاویر لئوناردو دی‌کاپریو را مقابل شما می‌گذارد که کاربران پرمشغله اینترنتی، ساخته‌اند.

اسپارتا لئونیداس

هرکول یونانی بود؛ زمانی‌که جرارد باتلر در فیلم ۳۰۰ نقش او را بازی می‌کرد قرار بود صحنه‌ای خاص و به‌یادماندنی از آن به جای بگذارد. البته موفق هم شد؛ صحنه‌ای که از حمله «لئونیداس» به تصویر کشیده شده آن‌قدر خاص است که به یک میم معروف تبدیل شده و هزاران جمله مختلف روی آن گذاشته شده است. حالا کمتر کسی است که لئونیداس پادشاه اسپارتی را نشناسد؛ شاید کسی فیلم ۳۰۰ را ندیده باشد، اما صحنه خشم جرارد باتلر را در نفش لئونیداس حتما در میم‌های مختلف دیده است.

آخه چرا؟
محالِ ممکن است که کسی این میم را ندیده باشد. در انگلیسی با عنوان «Y U NO» شناخته می‌شود. این میم نخستین بار از روی یکی از کاراکترهای یک سریال مانگایِ ژاپنی ساخته شد. البته صورتِ اصلیِ این کاراکتر، شکلِ دیگری بود و روی سرش هم مو داشت، اما این‌طوری ساده‌تر و بامزه‌تر شده است. این میم اصولا برای زمانی کاربرد دارد که فرد از چیزی خسته شده یا نمی‌تواند یک کار ساده را انجام بدهد. نام انگلیسیِ آن نیز تقریبا همین مفهوم را منتقل می‌کند و در فارسی به چیزی شبیه به «آخه چرااا؟!» تبدیل شده است.

در جست‌وجوی ناکجاآباد
حتی ناکجاآباد هم سر از دنیای میم درآورده است. «در جست‌وجوی ناکجاآباد» یکی از فیلم‌های معروف است که یک سکانس آن در سه فریم مختلف به یک میم همه‌گیر تبدیل شد. در این صحنه جانی دپ در کنار پسرکی که اشک می‌ریزد نشسته و پسرک با او درد دل می‌گوید. مهم نیست که این پسرک در فیلم چه می‌گوید و جانی دپ چه جوابی به او می‌دهد، مهم این است که هزاران دیالوگ مختلف برای این صحنه ساخته شد و در قالب میم در شبکه‌های اجتماعی بازنشر شد. میمِ «در جست‌وجوی ناکجاآباد» یکی از محبوب‌ترین و بامزه‌ترین میم‌هاست.

نوکیا ۳۳۱۰
فقط آدم‌ها یا موجودات مختلف نیستند که به میم تبدیل می‌شوند، ساده‌ترین اشیا هم جان سالم از دست کاربران شبکه‌های اجتماعی به در نمی‌برند. نمونه‌اش همین گوشی تلفن همراهِ نوکیا ۳۳۱۰ که به یک افسانه تبدیل شده است. این گوشی همراه در طول سال‌ها ثابت کرده که از سنگ نیز مقاوم‌تر است؛ حتی می‌شود با چکش به جان این گوشی افتاد. نوکیا ۳۳۱۰ برخلاف گوشی‌های شیک اما نحیفِ امروزی، با جثه ریزش به اسطوره مقاومت تبدیل شده و میم‌های بسیاری از روی آن ساخته شده است. در یکی از این میم‌ها، نوکیا ۳۳۱۰ در کنار آیفون قرار گرفته؛ برای آیفون نوشته شده: «زمین می‌خورد، صفحه‌اش می‌شکند»؛ در کنار نوکیا نوشته شده: «زمین می‌خورد، زمین می‌شکند!»

زمستان در راه است
مگر می‌شود بحث میم باشد و حرفی از سریال محبوب «بازی تاج‌وتخت» به میان نیاید؟ در مورد این سریال یکی از نقل‌قول‌های معروف کاراکتر ند استارک به‌عنوان میم، دست‌به‌دست چرخید. او در یکی از سکانس‌های این سریال در حالی‌که دست‌هایش را روی شمشیرش گذاشته، می‌گوید: «خودتان را آماده کنید، زمستان در راه است.» این اصطلاح «Winter is coming» به شوخی در موقعیت‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفت و به یکی از محبوب‌ترین میم‌ها تبدیل شد.

شماره ۷۰۸