حاشیه‌های جشنواره سزار ۲۰۱۷

چند روزی است که دردسرهای انتخاب رومن پولانسکی به‌عنوان ریاست آکادمی جایزه اسکار فرانسوی یا همان سزار، نام این جایزه معتبر سینمایی را در دنیا بر سر زبان‌ها انداخته است. مطرح شدن دوباره نام فیلم‌ساز پرحاشیه لهستانی‌الاصل، داغ دل فمینیست‌های دوآتشه فرانسوی را تازه کرد و آن‌ها را به فکر راه‌اندازی کمپین و جمع‌آوری امضا و برپایی تظاهرات اعتراض‌آمیز انداخت. اوضاع برای کارگردان متهم به تجاوز جنسی آن‌قدر بحرانی شد که به‌ناچار از پذیرش این سمت استعفا داد و عطای نشستن بر کرسی ریاست این جایزه معتبر را به لقایش بخشید. این اتفاق‌ هرچند برای پولانسکی ناگوار بود، اما درنهایت به نفع جدیدترین دوره گردهمایی بزرگ سینماگران فرانسوی تمام شد. حالا همه نگاه‌ها به جشنواره‌ای جلب شده که با عنوان پرطمطراقش قرار است رقیبی جدی برای اسکار ۲۰۱۷ باشد.

مریم عربی

جدال با خالق پیانیست
سزار جشنواره‌ای دولتی است که از حمایت وزارت فرهنگ فرانسه برخوردار است و هر سال در اواخر فوریه برگزار می‌شود. این جایزه از نگاه بسیاری از افراد، مهم‌ترین جشنواره سینمایی فرانسه است که نه به اندازه اسکار سیاسی است و نه هم‌قدر کن هنری و محدود به مخاطب خاص. شاید به همین دلایل است که حساسیت‌ها نسبت به این جشنواره بالاتر رفته و انتخاب فیلم‌سازی که هم‌چنان در آمریکا بابت پرونده تجاوز تحت تعقیب است، این‌قدر برای فعالان اجتماعی فرانسه گران تمام شده است. آریل فیلیپتی، وزیر پیشین فرهنگ فرانسه، در دفاع از پولانسکی گفته: «او یک فیلم‌ساز بزرگ است که باید ریاست این مراسم را برعهده می‌گرفت. این اتفاق ۴۰ سال پیش افتاده و لازم نیست هر بار اسم این فیلم‌ساز می‌آید، پای این رسوایی را به میان بکشیم. سزار قرار است تعدادی جایزه سینمایی اهدا کند و پولانسکی برای ریاست این آکادمی بهترین گزینه است.»
فیلم‌ساز ۸۳ ساله خالق «پیانیست» و «تس» تا به حال چهار بار جایزه بهترین کارگردانی جوایز سزار را با خود به خانه برده است. این فیلم‌ساز هرچند برای پایین آوردن اعتراض‌ها و سروصداها پذیرفت از این سمت استعفا بدهد، اما درنهایت این رفتار را «ناعادلانه» خواند. وکیل پولانسکی درباره این تصمیم گفته: «ما نمی‌خواهیم مراسم اهدای جوایز سزار دچار بی‌نظمی و حاشیه شود. یک جشنواره سینمایی باید بر سینما متمرکز باشد؛ چه اهمیتی دارد کسی که کرسی ریاست آن را برعهده گرفته، در زندگی شخصی‌اش چطور عمل کرده است.» پولانسکی اما از نظر مخالفان فرانسوی‌اش، «نویسنده خشونت‌های جنسی» است که به‌خاطر سلبریتی بودن، از تنبیه فرار کرده و سینمایش هم جدا از رسوایی‌های زندگی شخصی‌اش نبوده است. کمپین آن‌لاینی که ضد پولانسکی در شبکه‌های اجتماعی به راه افتاد، در کمتر از یک هفته ۶۱k امضا جمع کرد.

جایزه پرحاشیه
اسامی نامزدهای دریافت جوایز سزار ۲۰۱۷ طبق سنت دیرینه، در جریان برگزاری یک مهمانی صبحانه در یکی از رستوران‌های مشهور لاکچری فرانسوی توسط رئیس آکادمی، الن ترزیان، اعلام شد. ترزیان در جریان معرفی نامزدها به موضوع پولانسکی هم اشاره کرد و او را چهره‌ای شاخص در سینمای بین‌المللی خواند: «او یک هنرمند بزرگ جهانی است. خودش تصمیم گرفت این سمت را رد کند. من معمولا در مورد شایعات و مسائل این‌چنینی اظهارنظر نمی‌کنم، اما به نظرم بهتر است به کار این فرد به‌عنوان یک هنرمند توجه داشته باشیم.» این صحبت‌ها در حالی از طرف ریاست آکادمی مطرح شد که دست‌اندرکاران کمپین ضدپولانسکی در حال جشن گرفتن بودند و شادی خود را با انتشار این بیانیه ابراز کردند: «کنار رفتن پولانسکی یک پیروزی بزرگ است؛ اولین پیروزی واقعی برای کسانی که می‌خواهند به موضوع خشونت علیه زنان توجه شود. دامنه و جاذبه این اتفاق می‌تواند به انجام اقدامات جدی در زمینه حمایت از قربانیان خشونت و محکومیت عاملان خشونت منجر شود و مهم‌تر از همه، یک تغییر واقعی را در رفتار مردان در جامعه به وجود بیاورد.»
رقابت داغ میان بهترین‌های فرانسه
امسال به باور سینمادوست‌های فرانسوی، داغ‌ترین رقابت میان ایزابل هوپر و ماریون کوتیار برای دریافت جایزه بهترین بازیگر زن است. هوپر تا به حال موفق شده با فیلم Elle هم گلدن گلوب بگیرد و هم در بخش بهترین بازیگر زن، نامزد دریافت اسکار شود. در بخش بهترین فیلم، فیلم‌های Divines، Elle، Frantz، The Innocents، Slack Bay، From the Land of the Moon و Victoria قرار است برای دریافت جایزه با هم رقابت کنند. دو فیلم Elle و Frantz هر کدام با نامزدی در ۱۱ بخش، رکورددار هستند و بعد از آن‌ها Slack Bay با نامزدی در ۹ بخش، پیشتازی می‌کند. Elle یک فیلم قدرتمند درباره انتقام یک قربانی تجاوز است که فضایی تاریک و وحشت‌زا دارد. Frantz ماجرای یک زن جوان آلمانی را روایت می‌کند که درگیر غم از دست دادن نامزدش به فرانسه سفر می‌کند و با یک مرد مرموز فرانسوی آشنا می‌شود که با همسرش هم‌رزم بوده است. Slack Bay یک کمدی سورئال است که در اوایل قرن بیستم در شمال فرانسه می‌گذرد و داستان برخورد عجیب دو خانواده را روایت می‌کند. ژولیت بینوش و فابریک لوچینی در این فیلم نقش‌آفرینی می‌کنند. با وجود داغی رقابت‌ها در بخش‌های مختلف، سزار امسال هم‌چنان داغدار از دست دادن یک نام بزرگ در رأس کمیته داوران است؛ داغی که در این بیانیه آکادمی به‌خوبی مشهود است: «پولانسکی یک زیبایی‌گرای سیری‌ناپذیر است؛ یک هنرمند، فیلم‌ساز، تهیه‌کننده، فیلمنامه‌نویس، بازیگر و کارگردان. کلمات زیادی برای توصیف رومن پولانسکی وجود دارد، اما فقط یک عبارت می‌تواند نشان بدهد ما چقدر این مرد را تحسین می‌کنیم و به جادوی سینمایش باور داریم: ممنون آقای رئیس آکادمی.»

شماره ۶۹۶