پای حرف‌ها و آثار احسان سلیمانی، کاریکاتوریست

همیشه دوست داشتم گودزیلا باشم

برای دیدن تصویرها در اندازه بزرگ‌تر، روی آن‌ها کلیک کنید

احتمالا احسان سلیمانی گودزیلای ساکتی می‌شد و از نوعی خاص. چون هرچه از او می‌پرسی و هرچه با او حرف می‌زنی، ساکت است. خدا گواه است که همین نیم‌صفحه مطلب با خواهش و هزار پرسش و انبردست و قطره‌چکان از او بیرون آمده، وگرنه مدام طرح می‌زند و حرف نمی‌زند.

دوران مدرسه احسان سلیمانی این طوری بوده که می‌گوید: «تو دوران راهنمایی تقریبا ۷۰ درصد از دفتر نقاشی‌های کلاسمون رو من می‌کشیدم. البته چون شاگرد خیلی درس‌خونی نبودم، هیچ‌وقت نمره خوبی به نقاشیم هم نمی‌دادن. اما شاگرد اول کلاسمون با نقاشی‌های من همیشه نمره ۲۰ می‌گرفت و من دقیقا نمی‌دونستم باید برای این وضعیت گریه کنم یا بخندم.» اصلا مظلومیت و معصومیت این هنرمند جوان دل سنگ را آب می‌کند، چه برسد به این‌که بشود در این صفحه دو خط باهاش شوخی کرد.

کاریکاتور کارل مارکس و فئودور داستایوسکی

در نوجوانی اولین کارش در ماهنامه طنز و کاریکاتور جواد علیزاده چاپ می‌شود. «فکر ‌کنم ۱۴، ۱۵سالم بود. تا مدت‌ها کارم اون‌جا چاپ می‌شد و خود همین، چنان شوری در من ایجاد کرد که هم‌چنان با همان شور دارم شورِ کشیدن کاریکاتور مشاهیر و بزرگان ادبیات و فلسفه… رو درمی‌آرم.»

در همان دوره با دیدن کارهای بزرگمهر حسین‌پور تصمیم می‌گیرد که در آینده می‌خواهد این‌کاره شود. کاریکاتوریست مورد علاقه او ایرانی‌اش بزرگمهر، خارجی‌اش هم بزرگمهر است. همین‌جا بزرگمهر را مِنشِن می‌کنیم که این بچه را دریابد.

احسان سلیمانی دیپلم علوم انسانی گرفته و بعد هم مدرک کامپیوتر و به قول خودش وقتی دیده خبری نیست و شغلش هم که مشخص شده و مطمئن است می‌خواهد کاریکاتوریست شود، دیگر نشسته کنج خانه و دارد با کارش حال می‌کند. او با این‌که کاریکاتوریست است، ولی جهانِ نقاشی را ترجیح می‌دهد به کاریکاتور. دیوید هاکنی، مارلین دوماس، یان پی‌مینگ و گرهارد ریشتر از نقاش‌های مورد علاقه‌اش هستند.

کاریکاتور محمود دولت‌آبادی و مهاتما گاندی

در کل کاریکاتورها و کارتون‌هایی را که فضا و حسِ نقاشی و طراحی دارند، بیشتر می‌پسندد. برای همین هم سمپه، کارتونیست فرانسوی، را خیلی دوست می‌دارد و معتقد است در جهانِ سمپه فقط کارتون نمی‌بینیم، اساسا با یک اثر هنری مواجهیم که می‌شود ساعت‌ها با لذت دید.

مجموعه «سخن بزرگان»

از کارهای پرمخاطب او مجموعه سخن بزرگان است که چند ماهی است شروع کرده. خلق این مجموعه این‌طوری بوده که احسان سلیمانی وقتی عکسی یا طرحی از بزرگی را با نوشته‌ای از او می‌دیده و خوشش می‌آمده، اسکرین‌شات می‌گرفته که داشته باشد. بعدا که به این‌ها مراجعه ‌کرده، با خودش گفته چه عکس بی‌کیفیتی، چه طرح بدی، چه سرووضعی و چه و چه. برای همین نشسته و خودش بعضی از شخصیت‌ها را کشیده. وقتی کار خوب شده، در صفحه شخصی‌اش گذاشته و از کار که استقبال شده، دیگر این مجموعه ادامه‌دار شده.

«هر چهره‌ای کمتر از ۱۵ دقیقه زمان می‌بره؛ ۱۰ دقیقه برای این‌که طرحش دربیاد و پنج دقیقه هم رنگ کردنش. من اتود نمی‌زنم تو کارم. یه بار ببینم، می‎کشم. همون چیزی که اول بکشم، احساس می‌‎کنم درست‌ترینش همونه. دیگه بیشتر ور برم، طرح خراب می‌شه. برای کارهای سفارشی پیش اومده که مثلا پنج تا اتود بزنم و بفرستم، ولی کارهایی که سفارشی نیست، یه بار می‌کشم. اگه بار اول کار درنیاد، می‌ذارم کنار و بعد از یه مدت دوباره برمی‌گردم و می‌کشم. مثلا آلبر کامو رو تا حالا چهار، پنج مرتبه کشیدم و اون چیزی که می‌خوام، درنیومده. فعلا گذاشتمش کنار.»

کاریکاتور ویرجینیا وولف و هاروکی موراکامی

در محضر همین صفحه پاک‌کن قرار شده حالا که احسان تصاویر بدین زیبایی را طراحی می‌کند و از آنِ خودش است، آن تکه سخنِ بزرگان را هم در کارش یا در پیوست کارش یک جایی ذکر منبع کند که جعلیات و انتساب و اختلاف نسخه پیش نیاید. از دیگر کارهای پرمخاطب احسان سلیمانی مجموعه «این چرخه ادامه دارد» هم جای دارد که تصاویر مربوط به چرخه طبیعت حیوانات است که به عقیده او روابط آن‌ها را می‌شود به روابط اجتماعی- انسانی هم بسط داد.

آرزوی احسان سلیمانی

از او درباره آرزویش پرسیدیم.

«آرزو ندارم اصلا. همین که مریض نشم و حالم خوب باشه، خوبه. وقتی مریض می‌شی، نمی‌تونی کار کنی.»

ما سعی می‌کنم به او بقبولانیم که آرزو بر جوانان نه‌تنها عیب نیست، بلکه حُسن هم هست و او بعد از یک مدت فکر کردن می‌گوید: «آرزو می‌کنم همین‌طور که دیگران به ورزش و بدن‌سازی و خوشگل‌سازی اهمیت می‌دن، به هنر، البته از نوع خالصش هم اهمیت بدن و هر روز نقاشی ببینن و خط و رنگ و فضا ببینن.»

طبق نظر کارشناسان چلچراغی از آن‌جایی که احسان هم هنرمند کم‌حرفی است و هم این‌که اصلا جایی نمی‌رود و به قول خودش تا حالا حتی یک کاریکاتوریست را هم از نزدیک ندیده و اصولا جاهای شلوغ نمی‌رود، در دفتر مجله یک جلسه دیدار حضوری برایش ترتیب دهیم که خودش باشد و بزرگمهر حسین‌پور که ارادت ویژه بهش دارد و شهاب جعفرنژاد که کار حرفه‌ای‌اش را با او شروع کرده، ولی همیشه ارتباطشان تلفنی و اینترنتی بوده. خودمان هم توی راه‌پله یا بالا‌پشت‌بام مجله دفتر می‌مانیم که گفته جمع نباید بیشتر از دو، سه نفر باشد.

احسان سلیمانی هنرمند جوان و پرتلاشی است که با همه کم‌حرف بودن، پرکار است و با همه خجالتی بودن و بی‌حاشیه ‌بودنش می‌گوید کل کره زمین مجازند باهاش شوخی کنند، فقط جانی نباشد. چند نمونه از کارهای او را با قصه‌هایشان به انتخاب خودش با هم نگاه می‌کنیم، باشد که رستگار شویم.

سهیلا عابدینی

هفته‌نامه چلچراغ، شماره ۸۶۳